1 1513 2

— 20 —    ZACHOWANIA KONSUMENTÓW NA RYNKU TURYSTYCZNYM

Przyjmując za kryterium podziału potrzeb funkcje, jakie one spełniają w rozwoju człowieka, można wyróżnić:

1)    potrzeby biologiczne, których zaspokojenie wpływa na rozwój biologiczny człowieka;

2)    potrzeby psychiczne, których zaspokojenie wpływa na rozwój psychiczny człowieka;

3)    potrzeby gospodarcze, których zaspokojenie wpływa na rozwój gospodarczy człowieka;

4)    potrzeby społeczne, których zaspokojenie wpływa na rozwój społeczny człowieka;

5)    potrzeby kulturalne, których zaspokojenie wpływa na rozwój kulturalny człowieka.

Do podziału potrzeb według funkcji nawiązuje podział dóbr w zależności od wpływu, jakie wywierają one na biologiczne i społeczne życie człowieka. Z tego punktu widzenia dzieli się dobra na cztery kategorie^s:

1)    grupę dóbr i usług, które wpływają na organizm człowieka - na jego ogólną sprawność, energię życiową i długość życia. Funkcje te spełniają: podstawowe produkty żywnościowe, usługi w zakresie ochrony zdrowia, kultury fizycznej i wypoczynku;

2)    dobra i usługi wpływające na warunki bytu człowieka. Do grupy tej zalicza się mieszkania, usługi związane z ich należytym funkcjonowaniem, wyposażenie mieszkań;

3)    dobra i usługi kulturowe, które wpływają na poziom wiedzy, umiejętności i kwalifikacje oraz na społeczne cechy i postawy ludzkie. Funkcje te spełniają takie dobra, jak książki i inne wydawnictwa, sprzęt radiowy i telewizyjny, komputery osobiste, różne środki techniczne niezbędne do nauczania, instrumenty muzyczne, gry oraz zabawki techniczne i kulturalne, a także samochody i środki łączności;

4)    dobra i usługi ułatwiające prace związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego i wychowaniem dzieci.

Stosując kryterium podmiotu, wyróżnić można⁶:

1)    potrzeby indywidualne - potrzeby, które odczuwają i zaspokajają jednostki ludzkie. Są to np. potrzeby fizjologiczne, potrzeba szacunku, potrzeba wiedzy;

2)    potrzeby zbiorowe - to potrzeby wspólne jakiejś większej lub mniejszej zbiorowości ludzkiej. Możemy więc wyróżnić:

-    potrzeby rodziny, np. potrzebę mieszkania, przedmiotów służących jego wyposażeniu, potrzebę wspólnego spędzania wolnego czasu,

-    potrzeby zbiorowości lokalnej, np. potrzeby z zakresu infrastruktury technicznej w mieście, na wsi, na osiedlu,

-    potrzeby grupy zawodowej, np. potrzeba bezpiecznych warunków pracy, dokształcania zawodowego,

-    potrzeby grupy społecznej, np. odpowiedniego sposobu spędzania wolnego czasu,

-    potrzeby ogólnospołeczne, np. potrzeby w zakresie bezpieczeństwa i obrony kraju, wolności obywatelskiej, utrzymania środowiska naturalnego w czystości i równowadze ekologicznej.

Podział potrzeb z punktu widzenia przedmiotu pozwala wyróżnić grupy potrzeb zgodnie z rodzajem środków ich zaspokojenia. Są to potrzeby konkretnych dóbr, np. z zakresu żywienia, odzieży, rozrywki, komunikacji, lecznictwa, higieny, turystyki itp. Właściwie można wyróżnić tyle potrzeb, ile jest rodzajów podstawowych wartości użytkowych dostarczonych przez poszczególne dobra.