10051

CM IV

WSTĘP

_{Ah druga} połowa XX wieku wielorako doku-W ten sposob ^<J^r“f^aniL_vnależność Lalki cło grupy najważ-mentowała i utrwalał. P    _do arcydzieł, które zwy_ci_ęs.

niejszych dziel    próby kolejnych odczytań. C._ąg\_c

LlJlk I II IŁ’ ŁUł z'«v ».»•........_c.

starczy go również dla przyszłości.

ko przeszły Pr°^^c^_h 0'_dczvtań zaświadcza, ze bogactwa przerastająca Hczba tych ^    formule lub wyczerpać i ze

Ulik i nie da się zau ^

XVI. UWAGI O TEKŚCIE

Obecne wydanie Lalki opiera się podobnie jak wydanie I w tej serii — na edycjach kontrolowanych przez autora, które skonfrontowano z zachowanymi fragmentami rękopisu, a nadto porównano z wydaniem w ramach Pism Bolesława Prusa pod red. Ignacego Chrzanowskiego i Zygmunta Szweykowskiego (Warszawa 1935, t. XI, XII, XIII).

Rękopis powieści nie zachował się w całości. Wraz z księgozbiorem domowym po mężu Oktawia Głowacka przekazała Bibliotece Publicznej M. Stół. Warszawy ocalałe części manuskryptu, stanowiące około 1/3 tekstu Lalki. Są to zespoły najczęściej 6—9 kart odpowiadające nie bez wyrw jednak — odcinkom od 30 do 111 pierwodruku tomu II w „Kurierze Codziennym". Los pozostałych 2/3 manuskryptu nie jest znany. Wszystkie poprawki (skreślenia, dopiski) znajdujące się w tym rękopisie mają odzwierciedlenie w pierwodruku gazetowym. z czego wynika, że ten właśnie egzemplarz był podstawą składu drukarskiego w „Kurierze Codziennym".

Pierwodruk Lalki jako powieści w dwóch tomach ukazywał się w „Kurierze Codziennym" od 29 IX 1887 do 24 V 1889 z przerwami często parodniowymi, a kilka razy i dłuższymi. Na tom pierwszy składało się 114 odcinków (choć odcinek ostatni w pierwodruku nosił numer 115). na tom drugi też 114. Tom drugi był mimo to obszerniejszy od

_licrwszego, bo odcinki w pierwszym bywały niekiedy krótsze. Tom pierwszy dzielił się na dziewięć, drugi na dziesięć roz-jziałów. Zachowały się trzy odbitki szpaltowe składu drukarskiego spośród doręczanych pisarzowi do korekty, nie noszą one jednak śladu poprawek¹²*. W zakresie pisowni i interpunkcji pierwodruk w ..Kurierze Codziennym" jest wierniejszy rękopisowi niż którakolwiek edycja późniejsza.

' Po zakończeniu druku w „Kurierze" Prus na użytek wydania książkowego w warszawskiej firmie Gebethnera i Wolffa (ukazało się w 1890 roku) podzielił Lalkę na trzy tomy, wprowadził szereg poprawek do tekstu oraz skorygował podział na rozdziały i ich tytulaturę. Z dziewiętnastu rozdziałów pierwodruku wykroił trzydzieści osiem (m.in. ogromny rozdział IX tomu I noszący tytuł Złudzenia i rozczarowania podzielił na dziewięć mniejszych, noszących obecnie numery od XI do XIX). Przy edycji książkowej, której druk odbywał się w krakowskiej drukarni W. L. Anczyca i Spółki (firma Gebethnera i Wolffa była współwłaścicielką tej drukarni), korzystano z pierwodruku i tego samego rękopisu, co i w „Kurierze Codziennym". Wówczas rękopis istniał jeszcze w^r całości, o czym świadczy uwaga wydawców warszawskich w liście do drukarni: „na miłość Boską, żeby rękopis nie został zatracony, bo nie ma drugiego egzemplarza!"”⁰. Pod względem ortografii i interpunkcji wydanie książkowe

przypuszczalnie za sprawą edytora bardziej różni się od rękopisu niż pierwodruk gazetowy. Wprowadzono więc w wydaniu książkowym w^rbrew' rękopisowi pisownię dopełniacza l.mn. rzeczowników typu „informacja", „galanteria" jako „informacyj". „galanteryj" (w rękopisie było: „informacyi .

¹²⁹    Znajdują się one podobnie jak zachowane fragmenty rękopisu — w Bibliotece Publicznej Miasta Stół. Warszawy, sygn. 150 IV.

¹³⁰    Nowe listy Bolesława Prusa, oprać. K. Tokarzówna i S. Fita [w:] Archiwum literackie, t. XIX: Bolesław Prus. Materiały. red. naukowy E. Pieścikowski, Wrocław 1974, s. 166.

10 ^md/262 (Bolesław Prus: Ulica T. I)