to_________5. Połączenia elementów maszynowych
Jednym z najczęściej stosowanych połączeń rozłącznych jest połączenie gwintowe. Połączenie to jest skojarzeniem elementu z naciętym gwintem zewnętrznym (śrubą) z elementem o gwincie wewnętrznym (nakrętką).
Przykład sposobu realizacji połączenia gwintowego śrubą dwustronną, od nawiercenia otworu, przez jego gwintowanie do skręcenia nakrętką, przedstawia rysunek 5.11, na którym można wyróżnić kolejne etapy wykonania, a mianowicie:
a) wiercenie otworu,
b) gwintowanie otworu gwintownikiem od wstępnego do dokładnego,
c) rezultat gwintowania dokładnego na wymiar nominalny i założoną długość gwintu,
d) wkładanie śruby dwustronnej do nagwintowanego otworu w obudowie,
e) wkręcanie śruby,
0 dokręcanie odpowiednim momentem skręcającym,
g) nakładanie na śrubę łączonego z obudową elementu maszynowego,
h) nakładanie podkładki i nakrętki,
i) dokręcenie nakrętki odpowiednim momentem skręcającym.
Połączenie gwintowe może bezpośrednio łączyć ze sobą elementy maszynowe lub też elementy maszynowe mogą być ze sobą połączone za pomocą pośrednich gwintowanych elementów w postaci śrub lub wkrętów.
a) b) c) d) e) f) g) h) i)
Rys. 5.11. Przy kład procedury wykonywania połączenia gwintowego dwóch elementów połączonych śrubą dwustronną, tzw. szpilkową
PN-EN BO 6410-1:2000 Rysunek techniczny. Gwinty i części gwintowane. Zasady ogólne PN-EN ISO 6410-3:2000 Rysunek techniczny. Gwinty i części gwintowane. Przedstawianie uproszczone PN-81N-016I3 Rysunek techniczny. Uproszczenia rysunkowe. Części zlączne PN-EN20223.1994 Części zlączne. Śruby, wkręty i nakrętki. Wymiarowanie
PN-EN ISO 3845-1.2002 Rysunek techniczny. Przedstawianie uproszczone zespołów z częściami zlącznymi. Zasady ogólne PN-83-14-02001 Gwinty. Terminologia
PN-ISO 261:2001 Gwinty metryczne ISO ogólnego przeznaczenia. Układ ogólny
PN-ISO 262.200J Gwinty metryczne ISO ogólnego przeznaczenia. Wybrane wielkości gwintów dla wkrętów, śrub i nakrętek PN-EN ISO 4016:2004 Śruby z łbem sześciokątnym Klasa dokładności C
PNEN ISO 4018.2004 Śruby z gwintem na całej długości z łbem sześciokątnym. Klasa dokładności C PN-EN ISO 4034:2004 Nakrętki sześciokątne. Klasa dokładności C
PN-EN ISO 887:2003 Podkładki okrągłe ogólnego stosowania do śrub, wkrętów i nakrętek metrycznych. Dane ogólne
Połączenie gwintowe przedstawia się na rysunku w uproszczeniu, a mianowicie:
- element z gwintem (śruba, nakrętka, nagwintowany otwór itp.) zarówno w widokach, jak i w przekrojach rysuje się tak, jak wyglądał on przed wykonaniem gwintu, tzn. wierzchołki gwintów (średnica zewnętrzna gwintu zewnętrznego (śruby) oraz średnica wewnętrzna gwintu wewnętrznego — nakrętki lub nagwintowanego otworu) rysowane są liniami ciągłymi grubymi (rys. S.12.a,b,c),
- gwint, tzn. dno gwintu, zaznacza się: w rzucie na płaszczyznę równoległą do osi gwintu — cienkimi ciągłymi liniami obrazującymi dna wrębów gwintów (rys. 5.12.d.e,f), a w rzucie na płaszczyznę prostopadłą do osi gwintu - linią cienką ciągłą stanowiącą część okręgu o długości % obwodu (S. 12.d,e,f).
Granica gwintu określająca jego długość powinna być zaznaczana linią ciągłą grubą (rys. 5.12.d, f). Natomiast wyjścia gwintu, tj. nieefektywna długość gwintu o niepełnym zarysie, wynikającym z zastosowanej technologii wykonania, z wyjątkiem śrub dwustronnych, powinny być przedstawione za pomocą linii pochylonej cienkiej ciągłej (rys. 5.12.d, f). Dopuszcza się, jeżeli jest to tylko możliwe, pomijanie rysowania wyjścia gwintu.
W przypadku połączenia za pomocą śruby dwustronnej (rys. 5.11) wyjście gwintu śruby końcem kojarzonym z otworem i wkręcanym do obudowy (korpusu, bloku) wykorzystywane jest jak gwint o pełnym zarysie (rys. 5.15, p.2), co zabezpiecza śrubę przed wykręceniem się przy luzowaniu nakrętki.
Rys. 5.12.
Rysowanie gwintów zewnętrznych i wewnętrznych flj: a,b,c -wykonaniem gwintów, d,e,f-po wykonaniu gv in :<