100B73

W maszyno^ 5. Połączenia elementów

kompletne połączenie wielowypustowe

Rys. 5 20. Przedstawianie uproszczone połączeń wielowypustowych [PN-EN ISO 6413], gdzie: a - wiełowypusty równolegle na wale, piaście i jako kompletne połączenie, b - wiełowypusty ewolwentowe i wielokarby na wale, piaście i jako kompletne połączenie

5-5. Wpusty

Do często spotykanych połączeń czopa z piastą koła należą połączenia wpustowe, które są połączeniami kształtowymi pośrednimi.

W połączeniach kształtowych pośrednich łącznikami są oddzielne elementy, przenikające powierzchnię styku elementów głównych. Elementami pośrednimi mogą być wpusty. Wpust osadzony jest z wciskiem we wzdłużnym rowku wykonanym w czopie wału i wystaje ponad powierzchnię styku czopa i piasty. Wystająca część wpustu tkwi bez bocznych luzów we wzdłużnym i przelotowym rowku w piaście.

Kształt) i wymiary wpustów są znormalizowane, przekrój poprzeczny wpustu jest odpowiednio dobrany i zależy od średnicy czopa. Wymiarem dyspozycyjnym dla konstruktora jest długość wpustu.

Sposoby rysowania połączeń wpustowych obejmują ogólne zasady rysowania.

5.6. Nakiełki

Nakiełek, stanowiący otwór technologiczny o specjalnym kształcie, wykonywany jest na powierzchni czołowej wałów i osi, które uzyskują swój kształt poprzez obróbkę skrawaniem (toczenie lub szlifowanie). Obrabiane wały i osie mocowane są w obrabiarce (np. tokarce) jednym końcem w uchwycie tokarskim, a drugim końcem z wykonanym nakiełkiem w stożku tzw. konika (dodatkowego uchwytu mocującego).

Wyróżnione są trzy zasadnicze rodzaje nakiełków wewnętrznych i oznaczane odpowiednio jako nakiełki (rys. 5.21):

-    łukowe (R),

-    zwykłe (A),

-    chronione (B).

a)

Rys. 5.21. Rodzaje nakiełków wewnętrznych [PN-EN ISO 6411], gdzie: a - nakiełek łukowy (R), b — nakiełek zwykły (A), nakiełek chroniony (B)

Na rysunkach technicznych mogą być określone trzy różne wymagania dotyczące stosowania nakiełków i odpowiednio przedstawiane (rys. 5.22), a mianowicie:

-    nakiełek jest wymagany na części gotowej (rys. 5.22 a),

-    nakiełek na części gotowej jest dopuszczalny, ale nie wymagany (rys. 5.22 b),

-    nakiełek na części gotowej jest niedopuszczalny (rys. 5.22 c).

a)	b)		c)
	i (			■ i
Ld	!			a

Rys. 5.22. Sposoby przedstawiania na tysunku wymagań doi

* PN-EN ISO 6411:2002 Rysunek techniczny. Przedstawianie uproszczone nakiełków wewnętrznych