/ wSalJipraw podstawowych zostaje w ścisłym związku z zasadami rówoości ‘ wolność.
/• Jdi. £ ma /nac/enie dla całej Unii. a nic tylko Wspólnot, nie tylko dla państw członkowskich, ale . w
stosunkach zewnętrznych.
Początkowo w prawic pierwotnym nie było postanowień dotyczących praw podstawowych. Jednak, w licznych orzeczeniach poczynając od przełomu lat 60-tych i 70-tych. Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdzał, że prawa podstawowe są zawarte w ogólnych zasadach prawa wspólnotowego, zobowiązany które Trybunał jest chronić. Źródłem proklamowanych praw podstawowych dla Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości stały się tradycje konstytucyjne wspólne dla wszystkich państw członkowskich oraz umowy międzynarodowe służące ochronie praw człowieka. Wśród nich najczęściej wymieniana Europejska
Konwencja Praw Człowieka.
Poza działaniami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, podkreślenia wymagają również prace innych organów w spólnot i Unii. w tym podstawowym aktem jest decyzja Rady Europejskiej z czerwca 1999 roku w Kolonii o przystąpieniu do prac nad projektem Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, proklamowana w grudniu 2000 roku na szczycie w Nicei przez przewodniczących trzech organów Wspólnot Europejskich. Parlamentu Europejskiego. Rady i Komisji Europejskiej (formalnie Kartę należałoby zaliczyć do zbioru porozumień międzyinsłytucjonalnych). Karta formułuje prawa i wolności człowieka, a także prawa obywateli Unii w 50 artykułach, zgrupowanych w 6 rozdziałach (Godność. Wolność, Równość. Solidarność. Prawa obywateli. Wymiar sprawiedliwości). Organy, które proklamowały Kartę, uznały sie za związane jej postanowieniami przy wykonywaniu swoich kompetencji, zarówno w procesie stanowienia prawa, jak i jego stosow ania, w kontaktach wzajemnych. Zapisy ujęte w karcie zostały w cielone do Konstytucji dla Europy konstytucji obecnie zawieszonej.
Od wejścia wżycie Traktatu o Unii Europejskiej w 1993 roku. prawa podstawowe znalazły swoje podstawy u art. 6 ust. 2 TUE ..Unia szanuje prawa podstawowe zagwarantowane w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, podpisanej w Rzymie 4 listopada 1950 roku. oraz wynikające zc wspólnych tradycji konstytucyjnych Państw Członkowskich, jako zasadv ogólne prawa wspólnotowego".
Prawno wspólnotowe zasady strukturalne - są to normy prawne, które nie wymagają podejmowania bezwzględnych decyzji, lecz zawierają nakazy optymalizacji.
Zasady ce mogą być sformułowane expressis verbis (np. zasada subsydiamości w art. 5 akapit 2 TWE ) lub są wyprowadzane z innych źródeł. Europejski Try bunał Sprawiedliwości, jako organ dokonujący wykładni prawa wspólnotowego może się opierać, dla wprowadzenia tych zasad, na pierwotnym i wtórnym prawie wspólnotowym, na traktatach międzynarodowych oraz innych źródłach. Częściowo powołuje się on także na ducha i system Traktatów, na istotę Wspólnoty lub na cały system traktatowy.
Podobnie, jak przy ogólnych zasadach prawnych, zasady strukturalne tworzą część prawa pierwotnego i dlatego wywołują skutek normatywny, tzn. wiążą wszystkie organy Wspólnoty, stanowią pomoc przy dokonywaniu wykładni i jednocześnie kryterium orientacyjne przy stosowaniu prawa.
Do zasad strukturalnych należy zaliczyć:
- zasadę lojalności (solidarności).
- zasadę jednolitości (spójności).
- zasadę autonomii.
Zasada autonomii.