10 11

skóra........ ....................... ................................-

organicznych, takich jak kwas mlekowy, mleczan sodu, kwas piro-lidonokarboksylowy w postaci soli sodowej, mocznik, cukry i aminokwasy. NMF jest czynnikiem sprzyjającym zatrzymywaniu wody w naskórku, zarówno tej z zewnątrz, jak i wewnątrzustrojowej. NMF może być wypłukiwany przez wodę, rozpuszczalniki, czy detergenty. W celu zapewnienia prawidłowego nawilżenia skóry’ i naskórka w kosmetykach pielęgnacyjnych stosuje się szereg substancji higroskopijnych, które wspomagają i uzupełniają naturalny NMF.

Skóra właściwa (derma)

Zbudowana jest ona głównie z tkanki łącznej i elementów komórkowych, ponadto zawiera liczne naczynia krwionośne i chłonne, włókna, zakończenia nerwowe, mieszki włosowe, gruczoły łojowe i potne. Granica skórno - naskórkowa jest wyraźna, ma przebieg falisty Wyniosłości skóry pomiędzy soplami naskórkowymi noszą nazwę brodawek. Połączenie między naskórkiem a skórą właściwa zachodzi za pośrednictwem błony podstawnej. Umożliwia ona jednocześnie przepływ materiałów odżywczych i metabolitów.

Skórę właściwą dzielimy czasami umownie na część brodawkową - górną (stratum papillare), która sięga aż do powierzchniowego splotu naczyniowego oraz siateczkową - dolną (stratum reticula-re) rozciągająca się od tego splotu do tkanki tłuszczowej. Głównymi włóknami dermy nadającymi jej elastyczność i sprężystość są włókna kolagenowe i sprężyste. Te pierwsze zbudowane są z białka zwanego kolagenem. Mają one falisty kształt, są długie, grube, rozciągliwe i odporne na urazy mechaniczne. Stanowią podporę skóry i zajmują prawie całą masę skóry właściwej. Od elastyczności włókien kolagenu uzależniona jest rozciągliwość skóry'.

W organizmie ludzkim wyróżniono 14 głównych typów kolagenu oraz 5 kolagenopodobnych. Skóra właściwa zbudowana jest głównie z kolagenu typu I oraz kolagenu typu III. Kolagen III występuje w dużych ilościach w skórze małych dzieci. Stanowi u nich

W przeszłe połowę całego znajdującego się tam kolagenu, pooczas gdy u ludzi dorosłych nie ma go więcej niż 18%. Jego synteza zatrzymuje się i ustaje w wieku 30 lat, a zamka ze struktury dermi-cznej około 4C - 50 roku życia. Kolagen III zbudowany jest z bardzo cienkich włókien. Nadaje skórze elastyczność, rozciągliwość i jędrność. Jest rozpuszczalny w wodzie. Uczestniczy w decydującym stopniu w nawilżeniu skóry właściwej. Kolagen typu I przeważa w tkance osób dorosłych i stanowi przeszło 80%. Jest nierozpuszczalny w wodzie Tworzy masę najbardziej grubych włókien skóry', odgrywając przy tym rolę podpory. Wraz z wiekiem kolagen Ili jest zastępowany przez kolagen I. W wyniku badań stwierdzono, iż jedynie kolagen III i to w dużych ilościach jest zdolny podtrzymać jędrność i elastyczność skóry-.

Włókna sprężyste zbudowane są z białka zwanego elastyną. Są mniej liczne niz kolagenowe. Oplatają włókna kolagenowe i przydatki. Są bardzo cienkie i elastyczne. Po rozciągnięciu mają zdolność powrotu do swej pierwotnej formy. Właśnie one określają elastyczność i sprężystość naszej skony. Tak jak kolagen, elastyna również potrafi absorbować wodę i zatrzymywać ją w tkankach, w' ten sposób zapewniając skórze właściwą sprężystość i elastyczność.

Białka strukturalne skóry: koagen i elastyna produkowane są w fibroblastach - komórkach skóry właściwej. W młodym wieku obecność kolagenu i elastyny cechuje się ciągłą 'ównow-agą dynamiczną. Dokonuje się nieustanny proces syntezy' białek. Z drugiej strony kolagen i elastyna ulegają rozkładowi poprzez złozone układy enzymatyczne w skórze, które starają sę wyeliminować zniszczone włókna. Z upływem lat aktywność fibroblastów ulega spowolnieniu. Produkcja białek zwalnia się i są one coraz gorszej jakości. Następuje przesunięcie równowagi w stronę zwiększonego rozkładu kolagenu i elastyny. W ten właśnie sposób tkanka łączna traci część ze swojej elastyczności i wytrzymałości i staje się bezbronna wobec wiotczenia i powstawania zmarszczek.

W przestrzeniach międzykomórkowych skóry właściwej znajduje się podstawowa substancja międzykomórkowa W młodej, zdrowej skórze ma ona konsystencje półpłynnego żelu. W skład sub-