100220111028

XUI T. BUŁHARYN — J, SĘKOWSKI

należy już do literatury rosyjskiej. Interesują nas dzieje wszakże o tyle, źe utrzymywał nadal żywe ko%_:-takty z Wilnem, patronował Polakom przybywającym tuą Newę i propagował ich osiągnięcia (np. Lelewela, w czym pośredniczył Kontrym). Wiemy, że ułatwił Mickiewiczowi opuszczenie „więzienia narodów” na przekór NowosiL cowowi, który w denuncjatorskim raporcie, opartym o spostrzeżenia Szydłowskiego, łączył autora Konrada Wal* lenroda z Bułharynem; ten ostatni współpracował wtedy z żandarmerią carską i obracał się zarazem w kręgach rosyjskich liberałów, z których wyłonił się spisek dekabry-| stów. Podczas likwidacji spisku Bułharyn odegrał haniebną I rolę, co utorowało mu drogę do monopolu w czasopiśmien-f nictwie rosyjskim. Z tym wszystkim Bułharyn, którego f jako pisarza wynoszono niekiedy nad Puszkina, ma zasługi w rozwoju literatury rosyjskiej,, m. in. jako autor pierwszego rosyjskiego romansu moralno-satyrycznego Iwan Wy~ żygin, gdzie, nawiasem mówiąc, zapożyczał się u Krasickiego i szubrawców.

Józef Sękowski, uczeń Gródka i Lelewela, znakomity później orientalista w skali europejskiej, po ukończeniu studiów w 1819 r., mając niespełna dwadzieścia lat, zaopatrzony w fundusze zebrane ze składki przez Kontryma, wyruszył w podróż naukową na Wschód, skąd nadsyłał korespondencje do kraju⁴⁷. Po powrocie wybrał karierę naukową w Petersburgu. Jakkolwiek i później pisywał po polsku, a przez felietony satyryczne przenosił literackie osiągnięcia szubrawców na grunt rosyjski, stał się uczonym i literatem rosyjskim, nawet autorem antypolskich utworów. Jeszcze w Wilnie wydał Amtsal Lokman

⁴⁷ L. J a n o w s k i, Słownik, oraz Z. P e s z k e, Orienta-lista Józef Julian Sękowski, odb. z kwart. »Wschód«, nr 1 (13). s. 15.