100220111042

LVI

PROBLEMY / PEDAGOGICZNE

stannie szubrawcy i literacką twórczość synów Loy₀] i i mentalność zakonu. Postać ks, Baki, jako wcielenie & I konny-ch metod, obskurantyzmu i grafomanii, utrzymywał j w świadomości czytelników drukując w szeregu odcinków 1 powiastkę z czasów saskich⁵⁰ i przypominając go g^₀1 a niechlubnie przy innych okazjach. Głośnym też i długJ pamiętanym na Litwie artykułem, zaprawnym rabelail sowsko-molierowską kpiną z pseudouczonych jezuickich 1 pedantów, była Historia o dzwonach oliolińskich". Do. I nioślejsze przecie niż utarczki z publicznymi denuncja-l cjami jezuitów, którzy twierdzili, że nauka, filozofia i świe-1 ckie wychowanie nieuchronnie prowadzą do przewrotu,! były artykuły »Wiadomością podejmujące walkę na pła-1 szczyźnie spraw wychowania i nauczania.

Szubrawcy mieli nad swymi przeciwnikami przewagę I nowoczesności i perspektywy, z jakiej widzieli problemyl pedagogiczne. Wnosili świadomość ścisłego związku nau-| czania z postępem nauki, rozumienie jego celów i zadań I w formowaniu nowoczesnego społeczeństwa. Był to wkład twórczy, poparty autorstwem dzieł naukowych, podręczników szkolnych i działalnością na polu organizacji oświaty. Ciasnemu i wynikającemu z ograniczonych horyzontów naukowych i społecznych utylitaryzmowi jezuitów, zakreślających cele nauczania i wychowania wedle potrzeb wy* znania, stanu i urzędu, jak to sami formułowali -szubrawcy przeciwstawiali kult nauki oswobodzonej zupełnie z więzów zależności od religii, kult umiejętności użytecznych społecznie, ale opartych też o bezinteresowną wiedzę.

Zdawali sobie szubrawcy sprawę, jak dalece środowisko,

⁵⁹ »W. B.«, nry: 23 z 11 maja, 24 z 17 maja, 26 z 1 czerwca i i 28 z 14 czerwca 1817 r.

⁸⁰ »W. B.«, nr 110 z 11 stycznia 1819 r.