154 155

Wpisz w nawiasy wyrazów stojących po prawej stronie, numery porządku we rzeczy wymienionych po lewej stronie, a stojących w najbliższym związku pochodzenia z wymienionymi po prawej stronie minerałami:

1.	Rzeźba	(	) Glina
2.	Cegła	(	) Wapień
3.	Mosiądz	(	) Ruda żelaza
4.	Benzyna	(	) Ropa naftowa
5.	Stal	(	) Marmur
6.	Gąbka	(	) Granit
7.	Lampa naftowa
8.	Wapno
9.	Koks
10.	Nafta

Przedstawiony przykład zadania dwustronnego wyboru stanowi jego znacz nie uproszczoną formę, którego podstawowymi elementami są przeważnie nazwy rzeczy, zjawisk i ludzi oraz daty. W ramach takiego zadania przyporządkować można ze sobą także złożone fakty i wydarzenia. W jednej kolumnie można np, podać kilka podstawowych funkcji związanych z określoną instytucją lub różnymi procesami rozwojowymi, a w drugiej pewną liczbę przeróżnych konkretnych czynności jako zjawisk wtórnych spełnianych funkcji. Zadaniem ucznia w tym przypadku jest przyporządkowanie owych czynności wymienionym funkcjom (H.G. Macintosh, R.B. Morrison, 1969, s. 25). Utworzone w ten sposób kolumny rzadko kiedy pokrywająsię ze sobą pod względem ilości wyróżnionych w nich elementów. Przy równej ich liczbie ostatnia para elementów przyporządkowana bywa po prostu na zasadzie eliminacji poprzednich par. Dlatego też należy raczej unikać kolumn o jednakowej l iczbie elementów., W przytoczonym wyżej przykładzie z tego powodu granit nie ma żadnego odpowiednika, zaś ropa ma aż dwa odpowiedniki (benzynę i naftę). Ponadto zaleca się, aby „poszczególne przyporządkowania cechował ten sam stopień trudności i ważności” (J. Brzeziński, 1984, s. 314).

Konstruowanie zadań dwustronnego wyboru nie jest więc łatwe. Szczególną trudność sprawia znalezienie całkowitej jednorodności poszczególnych elementów w obu kolumnach, a słabą stroną tych zadań, jak zresztą i innych obiektywnych zadań testowych, jest to, że nie pozwalają odzwierciedlić w pełni rzeczywistych procesów myślowych, jakie towarzyszą uczniom przy ich rozwiązywaniu. Toteż w gruncie rzeczy wyniki tych zadań informują bardziej o posiadanych przez ucznia wiadomościach, niż o umiejętnościach skutecznego ich wykorzystania.

Zadanie jednostronnego wyboru

Zadanie jednostronnego wyboru polega na wyliczeniu pewnej liczby słów, Ilu/w, cyfr, znaków lub zdań, czy zwrotów z prośbą o podkreślenie lub zaznaczenie w jakiś inny sposób tych spośród nich, które — w przekonaniu osoby testo-ty llliej — pozostają w zgodzie z podaną instrukcją czy zaleceniem lub są odpowiedzią na postawione pytanie. Oto dwa przykłady tego rodzaju zadań testowych l/nJ. Pieter, 1973, s. 111 i n ):

I. Przykład z historii: Zaznacz krzyżykiem uczonych i wynalazców, poetów I /likiem, a wodzów gwiazdką:

1.	Kopernik	11.	Mikołaj Rej
2.	Kochanowski	12.	Światowid
3.	Mickiewicz	13.	Krzysztof Kolumb
4.	Napoleon	14.	Jan III Sobieski
5.	Gutenberg	15.	Wołodyjowski
6.	Konarski	16.	Długosz
7.	Dante	17.	Magellan
8.	Cezar	18.	Śniadecki
9.	Aleksander Wielki	19.	Prometeusz
10.	Zeus	20.	Słowacki

2. Przykład z matematyki: Przekreśl z liczb podanych te, które są drugą po-lęgą liczb nieparzystych:

12	27	13
1	4	49
9	25	69
21	121	36
161	91	64
81	169	144

155