162 3

Ryc. 7A Funkcja rozkładu energii gazu. f(£)« d%7Ad£. wyraża część wszystkich ciąrtf czek. których energia zawarta jest w jednostkowym przedziale energii. Pola zaciemowane wyznaczają liczbę cząsteczek o energii większej od energii aktywacji E_r

stężeniach reagujących składników). Przyjmuje się, że szybkość reakcji chemicznej jest proporcjonalna do iloczynu stężeń reagujących substratów, np. dla reakcji:

A ♦ B -♦ AB

jest:

<7.6? >

r = _A • c.

Współczynnik proporcjonalności * nosi nazwę stałej szybkości reakcji; za!e/> od temperatury i od właściwości reagujących substancji Według Arrheniusa (dla przypomnienia):

k*Ac*^T    (7.64)

gdz*: A - tt*frti/ynrak związany i pra»dcęvdob*rt5łwem skutecznego zderzenia między cjąrtci/L* n reagentów. £, - energu aktywacji, uaaaufi tuner?. ktirą pokonać mogą tylko cząsteczki o energ. ją pr/ekracząpącej (ryc. 7.9).

Niekiedy, przynajmniej dla części cząsteczek (ryc. 7.8). jako energia aktywacji wystarczy energia ruchu cieplnego, zwłaszcza w wyższej temperaturze T₂. Jednak zasadniczą rolę w przyspieszeniu reakcji chemicznych, szczególnie w procesach biologicznych, odgrywają katalizatory. Funkcję katalizatorów w procesach biochc micznych pełnią określone białka. tak zwane enzymy. Enzym E w połączeniu z sub-stratem S tworzy kompleks SE o niższej dla danej reakcji energii aktywacji, czyli obniżonej barierze energetycznej (ryc. 7.9). Po pokonaniu bariery enzym E zostaje uwolniony. a produkt P reakcji znajdzie się w stabilnym stanie o niższym poziomie minimum entalpii swobodnej: S + E-»SE-»E + P (ryc. 7.9). Istnieją też kataliza tory opóiniające rrakejf, uik zwane inhibitory, podwyższające energię aktywacji.

162