166 2

labrla 73

Właściwości energetyczne podstawowych składniki pokarmemy*h

Rodzaj składnika	Ciepło spalania		Wartości wy korzy stanu w organizmie		Iloraz oddcchows RQ
	kcal/g	***	kcal/g
Węglowodany	4.1	17.2 10*	4.0	16.7 l(f	1.000
Białka	5.6	23.4 10*	4.0	16.7 - 10^	0.807
Tłuszcze	9.3	39.0 10*	9.0	37.8 10*	0.707

średnia) z wynikami uzyskanymi z obliczeń ciepła spalania, otrzymuje %»ę wyniki zgodne.

Badania porównawcze, przeprowadzone kaloty metrem mptracyjnym. pozwoli ły stwierdzić, że organizm żywy wykorzystuje całkowicie ciepło spalania węglowodan#w i tłuszczów. Natomiast białka nie sq całkowicie wykorzystywane: białka w organizmie mc spalają się bez reszty. Część energii jest wydalana z substancjami nie będącymi końcowy mi produktami utleniania, np. z mocznikiem.

Pomiary ciepła metabolizmu za pomocą kaloty metrów są kłopotliwe i nie nadają się do badad rutynowych Do tych celów stosuje się raczej kalonmetrię pośrednią. polegającą na pomiarze ilości pobieranego tlenu i wydalanego C0₂. Badany odd>-cha przez ustnik lub maskę z odpowiednimi zaworami, pozwalającymi oddziela powietrze wdychane od wydychanego. Obliczenia ciepła metabolizmu wymagają jednak znajomości faktu, jaki składnik pokarmowy został utleniony. Pcw ną orientację w tym względzie daje tak zwany iloraz oddechowy RQ (respiratory quoticnt). wyra>.a się on stosunkiem objętości *co> wydalonego przez organizm dwutlenku węgla do objętości pobranego tlenu

*e=*W*o_f

Iloraz oddechowy dla węglowodanów wynosi I, dla tłuszczów 0.71. a dla białek 0,81 (patrz tabela 7.3).

Pomiary kalorymetryczne (bezpośrednie czy pośrednie) pozwalają zmierzyć przemianę podstawowy matem - najmniejszą moc energii, jaką organizm polrzcbu je do utrzymania procesów życiowych, będąc w całkowitym spoczynku.

Przemiana podstawowa określana jest równiej jako podstawowa prędkość meta-holizmu. Ma miejsce wówczas, gdy żywy organizm, pozbawiony pokarmu, przeby wa w temperaturze zewnętrznej, mieszczącej się w strefie lermoneuirulnej. Ilość ciepła wydzielona w przemianie podstawowej służy do podtrzymania procesów życiowych organizmu oraz w iąże się ze spoczynkową czynnością wszystkich komórek i narządów.

Przemiana matem u człowieka i u zwierząt zalc2y od rozmiarów ciała, wieku, rodzaju wykonywanych czynności i odżywiania

166