193

184 Rośliny uprawne

następnie ręczne odchwaszczenie roślin, nawożenie pogłówne i spulchnianie międzyrzędzi ręcznym planetem lub konnym, zwłaszcza w pierwszym okresie wzrostu, gdyż bieluń szybko się rozrasta.

Zbiór, suszenie, przechowywanie. Zbiór liści rozpoczyna się od chwili ukazania się pierwszych kwiatów i trwa do końca kwitnienia (od lipca do września). Przeciętnie w ciągu okresu** wegetacyjnego przeprowadza się 3 zbiory liści. Ostatnie liście należy zerwać przed przymrozkami. Zbiór wykonuje się zawsze w dni pogodne, w godzinach południowych i popołudniowych (godzina 10—16), gdyż w tym czasie wykazują one najwyższą zawartość alkaloidów. Zrywa się liście z ogonkami, dobrze rozwinięte, zdrowe, całe i nie uszkodzone. Za każdym razem należy zrywać najwyżej do ⁱ/z ilości liści z jednej rośliny.

Najwięcej alkaloidów zawierają dojrzałe nasiona oraz liście młode, co ilustrują cyfry w tabeli 11.

Tabela 11

Zawartość alkaloidów w bieluniu

(wg Reifera, Rumińskiej i Kączkowskiego. „Acta Biochimica Polonica” 1955 rok II nr 3)

Część rośliny	♦ ^ i % zawartość alkaloidów	Część rośliny	% zawartość alkaloidów
Nasiona dojrzałe	0,23	Liście dojrzałe	0,085—0,169
Nasiona niedojrzałe	0,19	Pączki	0,14
Liście najmłodsze	0,199—0,206	Kwiaty	0,04
Liście młode	0,167—0,225	Łodygi	0,006—0,045

Liście bielunia schną trudno i bardzo wolno. Do suszenia należy rozkładać je pojedynczą warstwą. Gdy przeschną i nabiorą pewnej sztywności można je zsypywać w grubszą warstwę i w ten sposób dosuszać.

Z małych poletek można suszyć liście nawleczone na sznury, podobnie jak liście tytoniu.

Najodpowiedniejsze jest suszenie w suszarni ogrzewanej w temperaturze około 50—60°; natomiast temperatury niższe lub zbyt wysokie wykazują dużą stratę alkaloidów.

Z 7—8 kg świeżych liści otrzymuje się 1 kg suchych.

Na zebranie 1 kg suchych liści potrzeba około ³A godz. pracy zbieracza, przy drobniejszych liściach PA—P/3 godz.

Plon suchych liści wynosi około 10—13 q/ha.

Po ususzeniu liść jest zielonkawy, matowy, cienki i kruchy, dlatego należy go bardzo ostrożnie zsypywać.

Surowiec przechowuje się w opakowaniu szczelnym w pomieszczeniu suchym, gdyż bardzo łatwo chłonie wodę, powodując tym samym rozpad