184 3. Kinematyka płynu
a następnie
dx = 0.
ffJl “ + div(pv) dt
Na mocy dowolności wyboru obszaru t, czyli z analizy całego obszaru przepływu, mamy:
+ div(pv) = 0.
ap
0t
Ponieważ
div(pv) = vgradp + pdivv = 0
z uwagi na pochodną substancjalną daną w postaci (p = p(x (t), y (t),z(t),
Dp Dp ap ap dx ap ay ap & 3p _ ,
— = — = — + —— — = —+ vgradp
Dt dt at dx at ay at az at at
otrzymamy:
— + div(pv) = — + vgradp + pdivv = — + pdivv = 0.
at at atK
Po przedstawieniu zagadnienia w układzie kartezjańskim x, y, z, w którym prędkość opisana jest jako v = ui + vj + wk, równanie ciągłości przepływu można zapisać w formie:
—+ t-(p«) +—(pv)+“(pw) = °-
at ox dy oz
W praktyce mogą wystąpić szczególne przypadki upraszczające powyższe równanie:
,. , , ap . a . . a , . a . _ .
1) przepływ ustalony: — = 0 => —.(pu) 3--(pv) + — (pw) = 0;
at dx dy dz
da dv dw n
2) płyn nieściśliwy: p - const => — + — H--= 0;
3) przepływ jednokierunkowy (jednowymiarowy): — = 0.
dx
Ostatnia forma odpowiada przypadkowi przepływu ustalonego płynu nieściśliwego - płyn porusza się w kierunku zgodnym z kierunkiem osi x.
3.10. Przykłady obliczeniowe
ZADANIE 3.10.1
Stacjonarne pole prędkości jest określone składowymi prędkości: vx = = .ky, vy = - kx, vz = 0. Wyznaczyć rodzinę linii prądu. Ponieważ vz = 0, zatem pole jest płaskie i wystarczy rozwiązać równanie na płaszczyźnie (x, y).
Rozwiązanie
Równanie linii prądu ma postać:
*=^.stad^ |
dx | |
> > |
y |
X ( 2 2 X |
= o, |
stąd |
d|5-+JL l2 2J |
a po scałkowaniu otrzymujemy: x2 + y2 = c2. Z kolei równanie torów jest następujące:
dx
dy
dx dy dy dx
dt
dt
v„
lub
dy
dx
dx - k • y • dt i dy = -k • x • dt, więc
albo
ydy + xdx = 0 => d
/ 2 2 2-+Ł| = 0,
V 2 2 a po scałkowaniu
O 1 i
x +y- = d.
W przepływach stacjonarnych linie prądu i toru się pokrywają, więc stałe c i d są równe i oznaczają promienie okręgów.
ZADANIE 3.10.2
Pole prędkości jest określone składowymi:
vx = (ay +bt), vy = - (ax +bt), vz = 0.
Wyznaczyć:
1. rodzinę linii prądu,
2. rodzinę torów,