1 (232)

p	za i: s me można
len	m mk-woli, ani rów-
ps	■itjlch w dwudzie-
fet	gijHpką pełniły po-
n-	phi czytelniczy na
I	mi)rs:yczme dosko-
	eonie. kiedy mamy
k.,	sięganie do wyboru
ił.3	nipą i pożyteczną.
Lr:	nr„. u dzieci i mło-
fse	fcjp&wnać najlepiej
fez ;	d| Hpiikcja powieści
1	nke łatwej do za-
i	idy również odda-ych realiów, z któ-
pte	Ją nr ten sposób, że nie uporządkowany stor . własnego na-
■ca	arna przez młodzież
L	nppnie wobec nich
|fc a	MBpmość tych ocen
mm	śsgfarrmh z powsta-
i i	ii/jpnl: yva dość do-
K	—Bak o tym pisa-
P?	patrk tyczne i po-i.jeaue w obrazach
I TT	sec z w powieściach
I	tak
kr.'	d-aacfc ir Warszawie.
	a Bprszych dzieci”
ki-	tory. W dużej mie-
fc	lektury jest
pr:	wy-zr. scenerii. Po-
	wielu pomy-
hz	h tekstów. Trudno
c .i;	e c i siebie. Powta-
pa	tarów. Ale ten ich
	w zabawo-
lip	itaft panoramę histo-
ter	■padziiy do kulmi-
	mjs. bawić w bitwę

pod Grunwaldem, Racławicami, Olszynką, w wędrówką podziemiami Warszawy — zapożyczając do zabawowej dramatyzacji przygody z różnych książek i dbając jedynie o to, aby doprowadziły one do historycznego finału.

W ten sposób tworzą się nowe dynamiczne konstrukcje zabawowe, wolne od dosłownego powtarzania poszczególnych konstrukcji powieściowych. Lektura dostarcza zarówno historycznej wiedzy, realiów, jak i samych pomysłów sytuacyjnych, które w toku różnych zabawowych okoliczności wzbogacają się o nowe pomysły, pobudzając fantazję, rozwijając inwencję, kształcąc.

„Studia Pedagogiczne” 1953, t. 5

Przypisy

1. J.Papi: W słońcu — powieść osnuta na tle epoki saskiej. Warszawa 1904, s. 160.

2 W. Chrzanowska: Kilka słów w spraioie książek dla dzieci. „Wychowanie w Domu i Szkole” 1909, nr 4.

3. S. Karpowicz, A. Szycówna: Nasza literatura dla młodzieży. Odbitka z Encyklopedii Wychowawczej. Warszawa 1904, s. 55.

4 W korespondencji J. I. Kraszewskiego (Biblioteka Jagiellońska, dział rękopisów) znajduje się kilka listów Przyborowskiego do Kraszewskiego. W jednym z nich datowanym 7 IV 1880 roku Przyborowski daje wyraz swemu smutkowi, że Kraszewski ubiegł go w pisaniu historii 1794 roku, on bowiem [Przyborowski] nosił się z zamiarem zrealizowania długo przez siebie „wypieszczonej myśli” i chciał zostawić po sobie książkę „mogącą służyć za naukę'naszemu narodowi”. Z listu następnego — 11 IV 1380 roku [chyba omyłka w dacie] — wynika, że Kraszewski zrzekł się na korzyść Przyborowskiego pisania dziejów tego okresu.

5. H. Sienkiewicz: O powieści historycznej. „Słowo” 1889, nr 98—101.

6    Por. P. Chmielowski: Zarys najnowszej literatury polskiej (1864—1897). Kraków—Petersburg 1898, s. 135: „[Przyborowski] nigdy wybitnie przekonań swoich filozoficznych ni politycznych nie zaznaczył. Było w nim zawsze więcej beletrysty niż poważnego badacza lub zapalonego dziennikarza. W walkach o zasady udziału prawie nie brał, popierając jedynie artjdeułami swymi ruch emancypacji wśród kobiet, bez wyraźnego atoli programu”.

7    [W. Przyborowski] Historia dwóch lat 1861—1862, przez Z.L.S. Kraków 1892—-1896, t. 1. Wstęp.

8    W. Przyborowski: Przyczyny upadku Polski. Warszawa 1909, s. 132.

9    H. Sienkiewicz: O powieści historycznej. W: Dzieła, t. 45, Warszawa 1950, s. 112.

10    W. Przyborowski: Grom maciejowicki — powieść historyczna z r. 1794. Warszawa 1930, s. 32.

11    W. Przyborowski: Przygody Adamka — powieść historyczna z XVIII w. Warszawa 1902, s. 34.

12    W. Przyborowski: Grunwald — powieść historyczna dla młodzieży. Warszawa 1911, s. 78—79.

13    W. Przyborowski: Rycerz bez skazy i trwogi (Książę Józej), powieść sprzed

stu laty. Warszawa (b.r.), s. 106.    *

14    Tamże s. 112.

229