zwany jest też pozytywizmem polskim. Jest to ruch polityczno-społeczny i publicystyczno-literacld w latach 1864-90, zespalający koncepcje pozytywizmu z programem społeczao-narodowym, opartym na idei pracy organicznej i realizmu politycznego; głównym twórcą ideologii pozytywizmu warszawskiego był A. Świętochowski; pozytywizm warszawski przeciwstawił romantyzmowi wiarę w zdobycze nauki, kult pracy, dążenie do gospodarczego i kulturalnego podniesienia kraju oraz upowszechnienia oświaty, głosił empiryzm i det.erminizm bliski materializmowi przyrodniczemu; pozytywizm warszawski najwcześniej i najaktywniej przejawił się w publicystyce (rozkwit czasopiśmiennictwa) i literaturze (rozkwit powieści i noweli realistycznej o tematyce współczesnej, a także krytyki literackiej).
Ten prąd ideowy i literacki, rozwijał się po upadku powstania styczniowego i uwłaszczeniu chłopów w Kongresówce; przyjął pozytywizm flloz. jako koncepcję światopoglądową zalecał czasowe pogodzenie się z utratą niepodległości; decydująco wpłynął na kształt publicystyki, literatury i eseistyki w końcu XIX w.; gł. przedstawicielami kierunku byli: oprócz wspomnianego A. Świętochowskiego, B. Prus, P. Chmielowski. J. Ochorowicz, K. Rraushar; przeciwstawiając literaturze romantycznej walory poznawcze, cele społeczno-wychowawcze i realizm polit. przyniósł rozkwit powieści i nowelistyki w duchu realizmu krytycznego (E. Orzeszkowa, B. Prus, H. Sienkiewicz, M. Konopnicka, J. Lam, I. Maciejowski, M. Bałucki.
A- Dygasiński); stał się ideologią postępowej inteligencji i burżuazji, długo kształtując ich postawy ideowe.
YaLLa \i O-kt ■W c l'Yj — L
i
$ uj.ę* to uIa-o uolu
P'VT>Uąi
P 0>"M. D
V\AXJ CpOJ i/3 J
i. „______X/. A
Sto Aj |
rKA2JUL (M p oLt
yiuąhą (aHau O O^ŁCU/UJ- WjCUo LaSU
% x:d