20090126 173242

Powrócił cło wielokrotnie omawianej już przez małżonków sprawy przeniesienia się do ( 7 naciskał również, by żona zdecydowała sie podarować jego córce złoty pierścionek. Podczas rozmowy zaczął krzyczeć, dusić żonę, grozić, że zaraz ją zabije. Badana jak zwykle próbowała łagodzić sytuację, namawiała męża, aby zjadł kolację 1 położył się. Pościeliła w tym celu łóżko i zaczęła przygotowywać jedzenie. W pewnym momencie mąż ponownie zbliżył się do oskar żonej i zaczął ją dusić. Wywołało to u opiniowanej silny lęk i przerażenie. Broniąc się, zadała mężowi jedno uderzenie trzymanym w ręku nożem. Mąż nie stracił przytomności, ubrał się sam i poszedł do sąsiadów zadzwonić po pogotowie. Zmarł podczas zabiegu operacyjnego. Przeprowadzone badania psychologiczne pozwoli ły stwierdzić u oskarżonej przeciętny poziom inteligencji oraz zaburzenia osobowości dotyczące przede wszystkim sfery emocjonalnej. Była ona osobą w wysokim stopniu niezrównoważoną emocjonalnie, nadpobudliwą, mało odporną na sytuacje stresowe i (lustracyjne, skłonną do lęku i załamań nerwowych w sytuacjach trudnych. Powyższe właściwości temperamentalne, wraz z ponadprzecięt nym poziomem introwersji, odpowiadały za wytworzenie się i utrwalenie mechanizmu tłumienia oraz kumulowania napięcia emocjonalnego. Stosunki badanej z innymi ludźmi byty zaburzone od wielu lat. Była ona zawsze osobą mało towarzyską, a nawiązywanie nowych znajomości sprawiało jej duże trudności. Czuła się odrzucona przez innych, samotna, manifestowała silne potrzeby akceptacji i afiliacji. Rozwiązywanie trudności i konfliktów życiowych przychodziło jej bardzo trudno, przejawiała tendencje do wycofywania się i uległości. Dodatkowym czynnikiem utrudniającym racjonalne i konstruktywne rozwiązanie konfiiktu małżeńskiego było, oprócz niedojrzałości emocjonalnej, obniżenie poziomu tzw. inteligencji społecznej, polegające na nieadekwatnym do sytuacji interpersonalnej planowaniu oraz przewidywaniu działań i zachowań innych ludzi. Wyniki zastosowanych metod psychome-trycznych wskazywały ponadto na występowanie u oskarżonej obniżonego poziomu aktywności, depresyjnego nastroju, skłonno ści do sensytywnego interpretowania zachowań i intencji innych ludzi, wysokiego poziomu lęku i niepokoju. Przeprowadzone badania psychologiczne upovvażnilv dodatkowo do przyjęcia, iż zarzucany oskarżonej czyn był sprzeczny z jej osobowością, ustalono bowiem, iż nie manifestowała ona nigdy tendencji do zachowań o charakterze agresywnym, a jej stopień interioryzacji norm i zasad moralnych odpowiadał społecznym standardom. Ostatecznie uzna-

/.'-i-; Krzysztof

150

no, iż w chwili popełniania zarzucanego jej czynu badana znajdowała się w sianie silnego wzburzenia (afektu fizjologicznego). Przeżywane przez nią stany emocjonalne (lęk, poczuc ie zagrożenia i krzywdy) były bowiem tak silne, iż niemożliwa była ich pełna intelektualna (poznawcza) kontrola. Ma zachowanie probantki tein-porę criminis miały więc vvplvw zarówno jej cechy osobowościowe (nadpobudliwość emocjonalna, skłonność do lęku i kumulowania napięcia, nieumiejętność konstruktywnego, dojrzałego rozwiązywania konkretnych trudności i konfliktów społecznych), jak i zmienne o charakterze sytuacyjnym. Za najważniejsze należy tu uznać nasilający się konflikt z mężem, jego plany wyjazdu do Cz., propozycje oddania córce pierścionka żony oraz jego zachowanie bezpośrednio przed czynem — groźby, że ją zabije, oraz jego agresywne zachowanie?, które wytworzyło u oskarżonej przekonanie, iż groźby te nie są bezpodstawne.

Piśmiennictwo

1.    Ackerman M J., ClinicianUguide to chitd custody emliiations, John Wiley & Sons, New York 1995

2.    Ackerman M.JL, Guidelines for physical placement and oisitation schedules, American Journal of Family Law 1999, vol. 13, nr 2, s. 93-100

3.    Arntzen F., Psychologia zeznań świadków, PWN, Warszawa 1989

1. PJeebe F.R., Role of Psychologist in tlie Courts of the United States,

7. Zagadnień Nauk Sądowych 1995, t. XXIX, s. 9-18

5.    Bricklin B., The custody eoaluation handkook, Village Publishing, Furlong 1991

6.    Canter D., Crimiml Sltadows Inside the Miód of the Serial Killer, Harper Collins Publisher?;, London 1994

7.    Carson D., Buli R„ Psychology in Legat Conte.xls: Idcalisin and Realism (w:) Handbook of Psycholog}/ in Legał Coute.xls, red. R. Buli, D. Carson, John Wiley and Sons 1995

8.    Collier H.L., The aualysis offiimily dyttamics in child custody ca-ses (w;) Psychologu, Liw and Crimiml fustice, red. G. Davies i in., Walter de Gruyter, Berlin 1996, s. 231-239

9.    Czerederocka A., P.irenls fighling for custodi/ of cliildren (w:) Psi/-chology and Criminal jitslice. International Reuiew of Thcorj and Practiee, red. J. Boros, 1. Munich, M. Szegedi, Walter dc? Gruyter, Berlin 1996, s. 240-247

------ ,\. Czerc.icrrcka • T. laski -.■iiz-Obu.izmska • I.K. Ciemcski --- 151