2012 12 18 15 11

61

zewnętrznych na tle dynamiki przeobrażeń. Dla przeprowadzenia tego zadania konieczne jest ustalenie kolejnych kryteriów od powiązań prostszych do bardziej złożonych. Powiązania często formalne, a więc ocena formy dla samej formy w aspekcie np. zestawienia formy jednej w stosunku do innej lub formy oprawy w stosunku do jakiejś wartościowej formy, opiera się przede wszystkim na kryteriach estetycznych, lecz wynika z tradycji, kultury upodobań itp. Stąd najwięcej kontrowersji i różnic w ujęciu może zawierać ten zakres powńązań^ ' DJhtego też analiza załączonego materiału ilustracyjnego wskazuje najpierw w części wstępnej na punkty kierunkowe, w których rozważa się na przykład charakter, rangę czy indywidualność formy i to ujęcie zarysowuje kierunek myślowy dla dalszych zestawień. Ranga i charakter formy zależne są od zestawienia z typem krajobrazu (rys. 45, 46, 47). Charakter formy w zestawieniu z krajobrazem daje inne efekty, gdy forma jest indywidualna a inne, gdy jest typowa (rys. 48, 49). Forma i sposób oprawy istotne są dla ekspozycji obiektu wartościowego. Ta sama forma w różnej oprawie działa różnie (rys. 50, 51, 52). Wybór kolejności powiązań organicznych, funkcjonalnych czy formalnych został podyktowany nie tyle ważnością tych powiązań, ile możliwością śledzenia nakładających się zagadnień. Tak więc np. na plan pierwszy wysuwa się analiza formy przy wyborze takiej samej funkcji. Zestawienie materiału obejmuje przykłady złe i dobre z tej samej dziedziny zja.wisk i występujące w tym samym czasie. Analizując zestawienie form przy tej samej funkcji przyjęto różne kryteria oceny: estetyczne, prawidłowości lokalizacji, celowości użytkowej. Natomiast problemem już bardziej złożonym jest analiza form przy założeniu zmieniających się funkcji. Wystąpią tu przekształcenia formy w ramach rozwoju tej samej funkcji, przekształcenia formy lub likwidacja formy w związku z zanikiem funkcji przekształcenia formy dla nowej funkcji, wreszcie zmiany formy pod wpływem zmian funkcji.

Jak już stwierdzono we Wprowadzeniu podmiotem szczególnych tutaj zainteresowań są te zjawiska, które przeobrażają się trwale w czasie zdarzeń określonych postępem mechanicznym.

2.1. ZESTAWIENIE FORM PRZY TEJ SAMEJ FUNKCJI

Porównywanie form o takiej samej funkcji umożliwia przeprowadzenie oceny estetycznej z punktu widzenia dojrzałości kompozycyjno--techniczno-materiałowej w stosunku do wnętrza, w którym dana forma się mieści lub stanowi oprawę (rys. 53—63).

Forma ta każdorazowo ma inne zależności. Dotyczyć one będą proporcji kształtu, faktury, koloru. Można, tu wymienić szereg przykładów.