2012 12 18 23 27

1.    Krajobraz kulturowy stanowi wyra* gospodareaaj działają człowieka. Charakterystyamy jest bowiem fakt, ii wszystkie nieme! §j^ wiaka rwląaana i daną cywilizacją, stosunkami społecznymi, gMgpą*| czymł itp. znajdują i reguły wyraźne odbicie w formach tmjaktu wych. Takie na odwrót — a krajobrazu odczytać można t reguły tnaya. kia wymienione właściwości. Krajobraz kulturowy jest wtąc i lagaiy wyrazem dobre] lub zlej gospodarki człowieka na określonym terem*, a zatem stanowi fizjonomią jego umiejętności gospodarczych.

2.    Przemiany krajobrazu są dokonywane poprzez trzy f»—rtnląą działania kształtujące, które występować mogą zarówno oddzielni*, ag i równocześnie, są to:

—    działania żywiołowe, spontanicznie wynikające z określonej w* tuecji społecznej lub gospodarczej; klasycznym przykładem jest dii*, więtnastowieczna industrializacja;

—    działania funkcjonalne, świadomie przekształcające krejabrai i z większym lub mniejszym nawiązaniem do jego organicznego chsrsk teru; przykładem może być harmonijny rozwój gospodarki foiiMj w okresie średniowiecza, uwzględniający maksymalnie dogodność neto rolnych warunków oraz późniejsze osadnictwo „wołoskie”, „holenśtf* skie” czy „kolonijne”, dążące do zagospodarowania pod uprawy terme nie zawsze zgodnie z jego naturalnymi właściwościami;

—    działania estetyczne, zmierzające do nadania krajobrazowi okraś-lonych walorów, zgodnie z panującymi w danym okresie potrzebami i normami estetycznymi. Również i w tym przypadku dziabnie to mołe harmonijnie wiązać się z właściwościami środowiska, jak zwykł* miało to miejsce w okresie średniowiecza, lub realizować własny program w częściowym oderwaniu, a nawet na przekór środowisku, jak zdarzało się to już nierzadko, np. w okresie baroku.

3. Kolejność przekształceń typów krajobrazu następująca progresywnie lub regresywnie jest zawsze ta sama. Zatem po krajobrazie pierwotnym może tylko nastąpić naturalny, a po nim dopiero kulturowy. Na odwrót — rekultywując na przykład krajobraz kulturowy zdegenerowa-ny, możemy czynić to tylko poprzez formowanie najpierw' krajobrazu kulturowego harmonijnego, a dopiero potem przekształcić go ewentualnie w naturalny. Okresy przemian mogą być skrócone, -ale nie wyeliminowane. Zasada ta wyjaśnia trudności i czasochłonność przekształcać krajobrazowych, uciążliwych zwłaszcza przy zabiegach rekultywacyjnych. Jednocześnie jest ona wskazówką, pozwalającą ogólnie przewidywać kierunek żywiołowych czy też planowych przekształceń.