2013 10 28 08 24

132

CZ. IV. WYSPY

półkuli północnej. Dopiero przy końcu miocenu Wyspy Brytyjskie stały się częścią Europy, bez żadnego połączenia lądowego przez północny Atlantyk (szczegóły patrz Wills, 1951).

Fauna mioceńsko-plioceńska była typowa dla chłodniejszej strefy półkuli północnej, z tygrysami szablozębnymi, tapirami i miastodontami oraz palearktycznymi niedźwiedziami i hienami. W rzekach można było nadal napotkać żółwie i krokodyle, a należy przypuszczać, że jaszczurki i płazy też nadal były liczne.

Z tej fauny nic dziś na Wyspach Brytyjskich nie pozostało. Nde ma śladów dawnego połączenia z Ameryką, z jednym wątpliwym wyjątkiem słodkowodnej gąbki, nie ma też resztek plioceńskiej fauny europejskiej. Cała plioceńska fauna została zniszczona w plejstocenie i fauna współczesna pojawiła się dopiero potem. Jednak plejstoceńskde wymarcie nie było zjawiskiem prostym i w czasie tego okresu kraj był zajmowany przez kilka- fal zwierząt europejskich.

Na początku plejstocenu klimat półkuli północnej stał się chłodny, a na dalekiej północy lądy pokrył lodowiec. To ochłodzenie wpłynęło na faunę brytyjską. Zwierzęta ciepłolubne wywędrowały lub wymarły i fauna stała się typową dla chłodnej strefy umiarkowanej, zawierając wydry, jelenie, gryzonie i mastodonfy. Ale chłody nie trwały długo i gdy powróciło ciepło, powróciły też tygrysy szablozębne, lwy i małpy wąskonose. Tapiry, krokodyle i żółwie zniknęły już na zawsze.

Parę tyśięcy lat później lodowiec okrył Wyspy Brytyjskie aż do Tamizy i ujścia Seveim. To drugie plejstoceńskde zlodowacenie było najbardziej rozległe i zlikwidowało całą dawniejszą faunę brytyjską. Kiedy lodowiec znowu się cofnął zwierzęta przywędrowały na Wyspy Brytyjskie z Danii i Niemiec poprzez ląd, którym była dzisiejsza płycizna Dogger Bank i z Francji przez ląd, który dziś jest dnem kanału ha Manche. Najpierw renifery 1 piżmowoły, a za nimi małpy, polniki, hieny, konie, nosorożce, świnie, hipopotamy, jelenie, a także i ludzie wczesnej epoki kamiennej.

I ta fauna także musiała zrezygnować z Wysp Brytyjskich, kiedy trzecie zlodowacenie pogorszyło warunki bytowania. Trzecie zlodowacenie nie było tak srogie jak drugie i wprawdzie wiele zwierząt musiało porzucić kraj, to jednak inne, jak renifery, piżmowoły i nosorożce włochate mogły przeżyć. Klimat znowu się polepszył i znowu z Europy przybyły wilki, niedźwiedzie, lwy, mamuty, słonie, konie, nosorożce, hipopotamy, jelenie, żubry d ludzie. W tym ostatnim interglacjale było też wiele małych gryzoni prawie nieodróżnialnych od gatunków dzisiejszych.

Nastąpiło czwarte zlodowacenie i raz jeszcze wyparło faunę z Wysp Brytyjskich. Wiele z plejstoceńskich zwierząt nie powróciło już nigdy.

W okresie od wycofania się ostatniego lodowca do momentu odcięcia wysp od 'lądu europejskiego napłynęła współczesna fauna Wysp Bry-