217 3

Na zewnętrznej powierzchni pierścienia łożyska szlifuje się 10 do 12 rowków

0    głębokości około 0,3 mm (rys. 6.14). Powierzchnię pierścienia pokrywa się warstwą przygotowanej żywicy (np. Epidianem) wypełniając nią rowki i łożysko umieszcza się w gnieździe. Żywica — w zależności od gatunku, ilości dodanego przyspieszacza i temperatury — schnie' od kilku do kilkunastu godzin.

Jako ostateczną, mało skuteczną lecz łatwą metodę naprawy można stosować pobielenie cyną zewnętrznego pierścienia łożyskowego.

6.2. Łożyska toczne

Uszkodzenia i niedomagania łożysk tocznych, stosowanych powszechnie do łożyskowania obracających się elementów w motocyklach, polegają zazwyczaj na:

—    normalnym zużyciu łożyska,

—    uszkodzeniu bieżni wewnętrznej, zewnętrznej lub elementów tocznych wskutek zjawisk zmęczeniowych lub korozji,

—    uszkodzeniu koszyka prowadzącego elementy toczne,

—    zatarciu.

Normalne zużycie łożysk tocznych jest następstwem długotrwałej pracy. Przejawia się ono w powstawaniu nadmiernych luzów promieniowych

1    osiowych łożyska, a więc zmianach wymiarowych bieżni lub elementów tocznych. Z czynników wywierających w eksploatacji decydujący wpływ na zużywalność łożysk wymienić należy czystość oraz jakość smarowania. Aczkolwiek łożysko toczne w porównaniu ze ślizgowym wymaga kilkunastokro-nie mniejszej ilości smaru, niemniej musi mieć zagwarantowane dostarczenie tej niezbędnej ilości. Czynnikiem niesłychanie ważnym jest przy tym czystość dostarczanego smaru.

Ze względu na bardzo małe luzy i ciasne tolerancje wykonawcze łożysk tocznych, wszelkie zanieczyszczenia w postaci ciał mechanicznych oraz pyłu prowadzą do zakłócenia obrotu elementów tocznych i przyspieszonego zużycia łożysk. Szczególnie szkodliwy dla łożysk jest kurz drogowy, składający się z bardzo drobnych ziaren kwarcu, które dostawszy się między elementy toczne i bieżnie powodują szybkie zużywanie się.

Innymi objawami zużycia są zjawiska zmęczenia powierzchniowego bieżni i elementów tocznych. Powodują one łuszczenie się powierzchni bieżni oraz elementów tocznych, co zakłóca prawidłowość pracy łożyska oraz prowadzi do szybkiego powstawania luzów. Na występowanie zmęczeniowych uszkodzeń łożyska mają wpływ przede wszystkim obciążenie oraz jakość łożysk, a więc materiał, jakość obróbki mechanicznej i termicznej.

Wreszcie zjawiska korozji, wywoływanej przez działanie wody i' spalin, mogą powodować powstawanie wżerów i nierówności na powierzchniach bieżni oraz elementów tocznych. Zużycia tego rodzaju występują szczególnie często przy łożyskach głównych wału korbowego.

Podobnie jak zjawiska zmęczenia powierzchniowego, tak i zużycie korozyjne prowadzi do hałaśliwej pracy oraz szybkiego zużywania się łożyska.

Stosunkowo częstym niedomaganiem są wypadki pękania koszyka prowadzącego elementy toczne łożyska. Najczęściej niedomagania te są następstwem wad wykonawczo-montażowych łożysk (np. niewłaściwe znitowanie koszyka, niewidoczne pęknięcia koszyka lub nitów powstałe podczas montażu łożyska itp.). Uszkodzenia koszyka mogą również powstać wskutek przetarcia go przez obracające się elementy toczne.

Ostatnim rodzajem uszkodzeń jest zatarcie, a właściwie odpuszczenie łożyska, jako skutek zbyt wysokich temperatur powstałych z niedostatecznego smarowania lub nadmiernego obciążenia łożyska. Uszkodzenie to zdarza się na ogół bardzo rzadko, w wyniku nie-

217