220
ich wymiarami stanowi zawsze pierwszy etap wymiarowania. Uwzględnienie procesów technologicznych z reguły modyfikuje tylko przyjęty w ten sposób układ wymiarów.
Przy ustalaniu ważniejszych wymiarów długości (ogólnie zaś liniowych) w budowie maszyn zaleca się przyjmować, o ile to możliwe, wartości liczbowe z ciągów wymiarów normalnych.
W tablicy 7.1 podano cztery zalecane (wg PN-78/M-02041) ciągi wymiarów od 1 mm do 10 mm i uzupełniono je o wymiary dopuszczalne spoza tych ciągów. Wymiary normalne większe od 10 mm i mniejsze od 1 mm otrzymuje się przez pomnożenie lub podzielenie wyrazów ciągu podstawowego lub uzupełniającego przez 10, 100, 1000 itp.
Ciągi liniowych wymiarów normalnych powstały przez zaokrąglenie wyrazów pewnego postępu geometrycznego, nazywanego w technice ciągiem liczb normalnych i oznaczonego literą R na cześć francuza Charlesa Renarda, który w 1879 r. po raz pierwszy w technice użył postępu geometrycznego do stopniowania średnic lin balonowych.
Ciągi wymiarów normalnych należy stosować również do wymiarowania promieni (tabl. 7.2), jeżeli nic wynikają one z innych założnych wymiarów i nie stanowią międzyoperacyjnych promieni technologicznch.
Tablica 7.2
Promienie normalne w mm
Ciąg 1 |
Ciąg 2 |
Ciąg 1 |
Ciąg 2 |
Ciąg 1 |
Ciąg 2 |
Ciąg 1 |
Ciąg 2 |
0.1 |
1.0 |
10 |
100 | ||||
0,12 |
1,2 |
12 |
120 | ||||
0,16 |
1,6 |
16 |
160 | ||||
0.20 |
2,0 |
20 |
200 | ||||
0,25 |
2,5 |
25 |
250 | ||||
0,30 |
3,0 |
30 | |||||
0,40 |
4,0 |
40 | |||||
0,50 |
5,0 |
50 | |||||
0,60 |
6,0 |
60 | |||||
0,80 |
8.0 |
80 |
Ciąg 1 jest uprzywilejowany
Wartości liczbowe kątów mierzonych w stopniach i minutach lub wyrażonych za pomocą zbieżności albo pochylenia (zbieżność i pochylenie: patrz rozdz. 7.4) zaleca się przyjmować z szeregów wymiarów normalnych (tabl. 7.3-7.Ó), o ile wielkości te nie wynikają z innych, założonych już wymiarów.