6443

30

W polskim systemie oświatowym kształcenie zintegrowane stanowi pierwszy etap kształcenia ogólnego. Obejmuje ono integralne nauczanie i wychowywanie dzieci w młodszym wieku szkolnym.

Okres nauczania początkowego jest szczególnie ważnym etapem w rozwoju dziecka. W tym bowiem okresie dziecko przebywa drogę rozwoju od dzieciństwa po początek dorastania. „Edukacja na poziomie początkowym ma istotny wpływ na los edukacyjny człowieka dorosłego. Proces edukacji ma charakter ciągły, od najwcześniejszych lat życia, aż po fazę końcową. Ewolucja osobowości dorosłego jest w znacznej mierze kierowana przez poziom wykształcenia uzyskanego w dzieciństwie, przez idee, przyzwyczajenia, odniesienia.”¹

Określone etapy w rozwoju dziecka nie są formalnymi strukturami. Dość często nie zależą od wieku jako takiego, lecz od konkretnych treści, jakie dziecko opanowuje w procesie własnego rozwoju. Tak więc dziecko w zakresie różnych treści może znajdować się na różnych etapach rozwoju. Każde dziecko ma bowiem indywidualną drogę własnego rozwoju.

Maria Przetacznikowa², powołując się na opracowania S. Szumana i M. Żebrowskiej, przyjmuje następujące etapy rozwojowe:

-    Niemowlęctwo (0-1 ;pierwszy rok życia);

-    Wiek poniemowlęcy (1-3 lat);

-    Wiek przedszkolny (3-7 lat);

-    Młodszy wiek szkolny (7-11 lat);

-    Wiek dorastania (12-17 lat);

-    Wiek młodzieńczy (18-23/25 lat).

W różnych etapach rozwoju dziecka można wyróżnić pewne sympatyczne formy aktywności. Wśród wielu symptomatycznych form na uwagę w szczególności zasługują następujące podstawową aktywności dziecka są jego własne doświadczenia; aktywność dziecka ma charakter czynnościowy, sytuacyjny; myślenie dziecka ma charakter praktyczny, konkretno - obrazowy; uwaga ma charakter mimowolny, uwarunkowany aktualną sytuacją; procesy pobudzenia dominują nad procesami hamowania; w rozwoju fizycznym występuje zjawisko stałego „głodu ruchu”.³

W pracy pedagogicznej z dzieckiem w młodszym wieku szkolnym można wyróżnić pewne preferencje, uzasadniające odrębność edukacji początkowej. Słowa Stefana Wołoszyna wypowiedziane kilkanaście lat temu nie straciły na aktualności,

1

B. Jaworska: Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej. Płock. Wyd. Naukowe „NOVUM”. 1999, s.7

2

* Por. M. Przetacznikowa : Rozwój psychiczny dzieci i młodzieży. Warszawa. PZWS. 1967

3

^J Por. R. Więckowski: Pedagogika wczesnoszkolna. Warszawa. W S i P. 1998