222

Odkształcenie. Na skutek działania siły zewnętrznej dało sprężyste ulega odkształceniu np. wydłużeniu, skróceniu. Wydłużenie jednostkowe (względne) określa zależność

A!

e » j    (14.2)

gdzie:

A/ — wydłużenie liniowe bezwzględne,

/ — długość materiału.

Ciało może ulec odkształceniu również na skutek zginania lub skręcania Jeżeli nie zostanie przekroczona granica sprężystości, to wielkość naprężenia jest proporcjonalna do wielkość odkształcenia względnego (prawo Hooka). Wielkość ta, dla danego materiału, jest wartośćą stałą i nazywa się współczynnikiem sprężystość lub modułem Younga.

Granica sprężystość. Maksymalne naprężenie, po którego ustąpieniu dało powraca jeszcze do poprzedniej postać, nazywane jest granicą sprężystość. Jeżeli ta granica zostanie przekroczona, to ciało ulegnie trwałemu odkształceniu.

Rys. 139. Zginanie belki

Zginanie jest to takie odkształcenie dała, przy którym występuje równocześnie ściskanie i rozciąganie. Zginanie wystąpi np. wówczas, gdy na belkę zamocowaną na jednym końcu zadziała jakaś siła poprzeczna lub moment. Może to być sam ciężar belki (rys. 139). W dolnej części belki wystąpi ściskanie, a w górnej rozćąganic. Środkową warstwę belki, w której nic występuje żadne naprężenie, nazywamy warstwą obojętną (osią obojętną). Wielkość naprężenia występującego w przekroju poprzecznym belki nic jest stała i jest tym większa, im większa jest odległość danej warstwy od osi obojętnej. Wielkość naprężenia istniejącego w warstwie odległej o z od osi obojętnej określić można z zależności:

(14.3)

z • Mg 1

gdzie:

z — odległość badanej warstwy od osi obojętnej.

Mg — moment gnący działający na dany przekrój,

/ — moment bezwładność powierzchni przekroju względem osi obojętnej.

222