228 229

Kartograficzne metody prezentacji

Korzystając z kartodiagramu, należy pamiętać, że nie zastępuje on tabeli statystycznej. Kartodiagram ilustruje w formie graficznej zmienność przedstawianego zjawiska w przestrzeni, jego wielkość i strukturę, ale zawsze jest to obraz zgeneralizowany.

Dość sugestywne są kanodiagnuny segmentowe (ryc. 5.5). Składają się one z segmentów - .cegiełek” narysowanych obok siebie tak, że tworzą razem najczęściej prostokąt. Cala figura reprezentuje wartość statystyczną, którą można policzyć mnożąc wartość przypisaną jednemu elementowi przez ich liczbę składającą się na daną figurę. Poszczególne segmenty mogą mieć kształt geometryczny ale również i charakter obrazkowy Mogą to być osoby (np. przy prezentacji zatrudnienia) lub samochody przy prezentacji ich produkcji.

Diagramy o odniesieniu punktowym i powierzchniowym są identyczne graficznie. Są to figury geometryczne, których wielkość ilustruje zjawiska na poziomie ilościowym (np. wielkość produkcji, bezrobocie, zbiory zbóż). Sposób odniesienia danych jest umowny, gdyż np. miasto, zależnie od skali mapy. może być traktowane jako punkt (kartodiagram punktowy) lub jako powierzchnia (kartodiagram powierzchniowy). Inną formę graficzną mają diagramy o odniesieniu liniowym, gdyż są to wstęgi łączące punkty (np. połączenia komunikacyjne między miastami) lub obszary (np. migracje między państwami).

Ryc. 6.43. Kartodiagram linowy wstęgowy i wektorowy (Atlas Wamawy 1076). Źródło: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

Kartodingramy liniowe ilustrują powiązania między obszarami (np. państwami) lub punktami (np. miastami) oraz natężenie tych powiązań. Natężenie ilustruje szerokość wstęgi, której przebieg może odpowiadać np. trasie przewozów kolejowych lub drogowych. Takie kartodiagramy nazywamy liniowymi wstęgowymi. Nie zawsze jest celowe i możliwe pokazanie na mapie dokładnej drogi przepływu. Na przykład na mapie ilustrującej ruch turystyczny lub przepływ kapitału między państwami Europy wystarczy pokazanie wielkości natężenia ruchu między obszarami ze schematycznie przedstawioną drogą przepływu. Diagramy przybierają wówczas kształt strzal-wektorów; nazywamy je liniowymi wektorowymi (ryc. 6.43).

Ryc 6.44 fragment legendy mapy hydrologlcznei Szerokość wstęgi ozntcze wielkość przepływu w rzekach. Objaśnienie uoipełnono, ety unaocznić relację szerokości wstęgi na mapie do szerokości, któmpopnmlopfzedsmialatjy wielkości pneptpw

Czytając mapę. na której przepływy pokazano diagramem liniowym, należy zwrócić baczną uwagę na legendę. Wiele zjawisk, np. przepływy w rzekach wykazuje bardzo duże zróżnicowanie pod względem natężenia. Przy zastosowaniu kartodiagramu liniowego nie zawsze można zachować prostą relację ilościową między szerokością znaku a przedstawianym przez niego natężeniem. Wstęga oznaczająca przepływ 1000 1/sek. nie będzie 100 razy szersza od wstęgi oznaczającej przepływ 101/sek.

Poglądowym przykładem tej rozbieżności jest legenda jednej z map atlasu regionalnego (ryc. 6.44).

Szczególnym rodząjem kartodiagramu jest kartotypogram opracowany przez F Uhorczaka. Konstrukcją typogramu przedstawia ry cina 6.45. Na czterech ramionach prostokątnego układu współrzędnych odkłada się wartości czterech związanych ze sobą elementów (A). Końce osi łączy się liniami prostymi (B). a po wyznaczeniu dwusiecznych czterech kątów prostych (C). powstają cztery czworokąty, które odpowiednio oznacza się barwą lub deseniem (D).

Ryc. 6.45. Typogrm I tego konssukeya A -wyznaczenie osi i odłożenie wartości, B-utworzenie czworoboku,

C-wyznaczenie dwusiecznych kąt&w, D -rozróżnienie sektorów deseniem bbb&wą

229