228,229

Chodzi ml o to, aby Język giętki

Powiedział wszystko, co pomyśli głowa;

A czasem był jak piorun jasny, prędki,

A czasem smutny jako pieśń stepowa,

A czasem jako skarga Nimfy miętki,

A czasem piękny jak Aniołów mowa...

Aby przeleciał wszystko ducha skrzydłem.

Strofa winna być taktem, nie wędzidłem.

(J. Słowacki Beniowski, V, w. 133—140)

Strofa saficka — zwrotka czterowersowa, w której trzy pierwsze wersy są jedenastozgłoskowe, ostatni zaś pięciozgłoskowy.

Żona uczciwa ozdoba mężowi I najpewniejsza podpora domowi;

Na niej rząd wszystek; swego męża ona Głowy korona.

(J. Kochanowski Pieiń X, w. 9—12)

Sonet — kunsztowna forma stroficzna obejmująca samodzielny utwór, wykształcona w literaturze włoskiej (Dante, Petrarca); składa się z czternastu wersów tworzących dwie cztero- i dwie trój wersowe zwrotki. W dwóch pierwszych zwrotkach czterowersowych powtarzają się po dwa rymy, dwie następne zwrotki trójwersowe powtarzają dwa lub trzy inne rymy, np. abba abba cdd cee.

Mały, skromny fijołku, łąk pieszczony kwiecie,

Motylu, co ci skrzydła złociła natura,

Kolibrze w szmaragdowe przystrojony pióra,

Świętojański robaczku, polotny sonecie,

Nie znany starożytnym — średnich wieków dziecięI Gdy Europę ciemnoty otaczała chmura,

Tyś pierwszy, obudzony harfą trubadura,

Nowej poezji dźwięki rozgłosił po święcie I

Pertark śpiewnym twym strofom nadal kształt nadobny,

Gdy nad brzegami Sorgi muza jego wzniosła Wybrała cię do Laury za miłości posła 1

Szekspir lubił myśl wielką wplatać w wiersz twój drobny;

A nasz Mickiewicz w ciasnych krańcach twego rymu Rozsypał dyjamenty po ruinach Krymu!

(K. Gaszyński Do sonetu)

Obok formy sonetu włoskiego istnieje w polskiej poezji, choć rzadziej spotykana, forma francuska. Sonet francuski składa się z czterech strof parzystych: trzech czterowierszy i jednego dystychu.

Triolet — skomplikowana strofa ośmiowersowa stanowiąca zwykle, podobnie jak sonet, samodzielny utwór; charakteryzuje się powtarzaniem pierwszego wersu w wersach czwartym i siódmym, drugiego zaś — w ostatnim; budowa jej oparta jest na dwóch przeplatających się w następującym układzie rymach: abaaabab. W poezji współczesnej forma trioletu odżyła w powszechnie znanych aforyzmach wschodnich tłumaczonych przez Remigiusza Kwiatkowskiego:

Chcesz zakosztować goryczy, bądź dobry albo uczynny.

Każdy cię za to oćwiczy i zakosztujesz goryczy...

Serce swe trzymaj na smyczy, bo plon zagarnie ci inny.

Chcesz zakosztować goryczy, bądź dobry albo uczynny...