239 2

239

należy przerwać (rys. 7.9c, d). Jedynie podczas zapisu wymiaru na przekroju dopuszcza się przecięcia linii wymiarowej liniami kreskowania (rys. 7.9e).

Liczby wymiarowe umieszczone nad równoległymi liniami wymiarowymi nie mogą tworzyć kolumny i należy je przesunąć na przemian względem środków linii wymiarowych (rys. 7.9b).

7.4. Sposoby wymiarowania elementów geometrycznych przedmiotu

Na maszynowym rysunku technicznym geometryczne cechy konstrukcyjne powinny być opisane za pomocą najprostszych wymiarów liniowych i kątowych.

Krzywiznę obrotowej powierzchni walcowej wymiaruje się za pomocą średnicy. Wartość liczbowa odległości między przeciwległymi tworzącymi musi być poprzedzona znakiem wymiarowym średnicy <j> „fi" (tabl. 7.7). Znaku średnicy nie umieszcza się tylko przed literami d i D, opisującymi w sposób ogólny średnicę, oraz przed wartością liczbową średnicy gwintów znormalizowanych, ponieważ te mają oddzielne oznaczenia literowe wywodzące się z nazw rodzajów gwintów.

Znak wymiarowy średnicy (</>) należy stosować niezależnie od tego, czy wymiar jest zapisany na rzucie równoległym do osi symetrii (rys. 7.1 la), czy też na rzucie na płaszczyznę prostopadłą do tej osi (rys. 7.1 lb). Norma PN-82/M-01614 dopuszcza wymiarowanie krzywizn obrotowych powierzchni walcowych przedmiotu o kształcie złożonym bez użycia linii wymiarowych. Powierzchnię wymiarowaną wskazuje się wówczas grotem pomocniczym linii odniesienia od strony dokonywanego pomiaru (rys. 7.lic). Linia odniesienia musi być prostopadła do powierzchni walcowej.

Zapis ten praktycznie można stosować tylko podczas wymiarowania gęsto ustopniowanych wałków, osi czy sworzni. Najczęściej używa się go na rysunkach zabiegowych i czynnościowych.

W przypadku powierzchni walcowych otworu sposób ten jest odmianą wymiarowania przemiennego.

Przemienne urwanie linii wymiarowych średnic poza osią symetrii (patrz rozdz. 7.2) wałków i otworów pozwala na poprawienie przejrzystości zapisu układu wymiarów przy gęstym ustopniowaniu zarysu tych elementów (rys. 7.1 ld).

Urwanie linii wymiarowej średnic poza osią symetrii występuje również podczas wymiarowania wałków i tulei przedstawionych w półwidoku, w pół-przekroju łub przekroju połówkowym (półwidoku i półprzekroju) (rys. 7.1 le).