23 2

Wprowadzenie do pedagogiki rpzduwt drugi

sza analiza stosunku także i różnych innych nauk do pedagogiki wskazuje, iż pedagogika nie tylko korzysta z ich usług, ale równocześnie służy im wiedzą, którą zdobywa”⁷¹. Korzystanie i dorobku nauk pomocniczych miało charakter jednokierunkowy, gdyż żadna z tych nauk nie wskazuje w swoim rozwoju, jakoby czerpała owocnie wiedzę dla siebie z samej pedagogiki lub jej dyscyplin.

Nakładanie na naukowy charakter pedagogiki pozytywistycznego sposobu jej uprawiania (by możliwe stało się przezwyciężenie wciąż w niej obecnych - a określanych jako nienaukowe — teologicznych czy metafizycznych sposobów myślenia) doprowadziło do paradoksalnego stanu samozadowolenia i zarazem istotnego uproszczenia jej dociekań badawczych. Pedagodzy wręcz dowartościowywali swoją naukowość wykazywaniem istotnych związków z teoriami z innych nauk, podczas gdy przedstawiciele źródłowej dla pedagogiki wiedzy ani nie potwierdzali takiej zasadności, ani też nie dostrzegali w pedagogice istotnie wartościowych dla siebie wyników badań podstawowych czy stosowanych.

W okresie ortodoksji, a więc dominującego w rozwoju pedagogiki paradygmatu pozytywistycznego o charakterze ideologicznym, „zafałszowywano” ten stan, twierdząc, iż nauka „zawsze rozwijała się w sposób dialektyczny na podstawie wzajemnego oddziaływania doświadczenia i myślenia”⁷². W przypadku pedagogiki nie można jednak znaleźć potwierdzenia tej tezy. Zepchnięto ją do służebnego narzędzia w walce ideologicznej, do kształtowania świadomości społeczną i eliminowania poglądów antymarksistowskich oraz do wypierania ideologii burżuazyjnęj. Nic dziwnego, że kilkudziesięcioletnie doświadczenie takiego zakorzenienia celów i zadań badawczych w warunkach państwa socjalistycznego wzbudziło i utrwaliło niechęć badaczy z innych nauk do poważnego potraktowania jej „dorobku”. Ten styi uprawiania pedagogiki jako nauki dla ideologicznie zdeterminowanego kształcenia i wychowania sprawiał, że jej wyniki rzadko były wykorzystywane w codziennej praktyce.

^ 2.2.2. Etap drugi - heterodoksja Heterodoksja była efektem wzrostu napięć politycznych i stopnia represyjności systemu, którego obrona przed korozją wywoływała zwiększone zapotrzebowanie na uzasadnianie i metodyczne rozwinięcia ortodoksyjnej socjalistycznej pedagogiki. Etap ten przypadł na lata 80. XX wieku, czyli okres powstania niezależnego ruchu

tycina 2.3. Proces jednokierunkowego przenikania wiedzy o wychowaniu z nauk pomocniczych do pedagogiki bódio: opracowanie wtasne

⁷¹    Ibidem, s. 39.

⁷²    Pedagogika: podręcznik akademicki, s. 7.