260

9.5. Sterowanie i regulacja

Sterowanie jest to oddziaływanie jednego układu cybernetycznego na drugi, które występuje w sprzężeniu szeregowym tych układów. Układ sterowany nie informuje sterującego o sposobie i jakowi sterowania.

Regulacja jest to szczególny przypadek sterowania. Regulacja występuje wówczas. gdy układ sterujący i regulowany są sprzężone z»minie - wtedy układ regulowany informuje układ sterujący, w jaki sposób jest on regulowany.

9.5.1. Sterowanie stężeniem leku w układzie jednokompartmentouym

Jako przykład działania układu regulacji przedstawiony zostanie sposób sterowania stężeniem leku w układzie / jednym kompartmentem (ryc 9.15).

Ryc. 9.15. Schcrmt sterowania na podstawie podawania Icku do organizmu

Kumparimentem nazywamy tutaj wyodrębniony z organizmu obszar, w którym znajduje się substancja podlegająca sterowaniu. Przyjmuje się następujące założenia:

-    stężenie substancji w kompanmcncic jest takie samo w całej jego objętości;

► istnieje układ sterujący dostarczaniem substancji do kompanmentu zwany operatorem dystrybucji (dozowania) /ty);

-    istnieje układ usuwający substancję z kompartmentu zwany operatorem eliminacji fcty).

W powyższym układzie wielkością sterowaną (wyjściem układu) jest stężenie danej substancji (Icku) C w kompartmcncic c objętości dystry bucji V. Zmiana stężenia leku w kompartmcncic dC(r)/dr zależy od szybkości podawania Icku /ty) oraz. od szybkości eliminacji tego leku z organizmu £<i). Przyjmuje się. że funkcja Eit) jest proporcjonalna do stężenia substancji w kompartmcncic i współczynnik proporcjonalności k (nazywany stalą eliminacji) jest stały. Przy takich założeniach sterowanie stężeniem substancji (leku) w objętości dystrybucji dane jest równaniem:

260