266 267

Mapy topograficzne

Mapy MO 000 i 1:50 000 mają przełomowe znaczenie dla rozwoju polskiej kartografii topograficznej. Wysokim poziomem wykonania nawiązują do tradycji dwudziestolecia międzywojennego. Całkowicie nowa koncepcja tych map, dotycząca zarówno zakresu, ujęcia, jak i sposobu przedstawienia treści, oznaczała odejście od dotychczasowych założeń redakcyjnych, obowiązujących od początku lat pięćdziesiątych w kartografii topograficzną! państw należących do wojskowego Układu Warszawskiego, a tym samym odejście od pierwowzoru, którym były radzieckie map)’ topograficzne jeszcze z końca lat trzydziestych XX w.

W porównaniu z wcześniejszymi mapami znacznie zredukowano liczbę stosowanych znaków: na mapie MO 000 o połowę - do około 180, a na mapie 1:50 000 o 1/3 - do stu sześćdziesięciu laiku Miało to na celu przede wszystkim przedstawienie informacji o charakterze topograficznym, a wyeliminowanie treści pochodzącej z map tematycznych, . np. map morskich (oznaczenia nawigacyjne) łub łeśnych (szczegółowa charakterystyka drzewostanu) Najistotniejsze zmiany zaszły w klasyfikacji zabudowy, dróg i roślinności, j Na mapie MO 000 położono nacisk na funkcjonalne zróżnicowanie budynków a na mapie 1:50 000 wprowadzono klasyfikację fojonomiczną, wydzielając zabudowę „zwartą wiełoro-dziimą". .gęstą wielorodzinną", „gęstą jednorodzinną”, „luźną wielorodzinną", „luźną jedno* rodzinną" i Juźną zagrodową” (ryc. 7.10). Ten sposób charakterystyki zabudowy pojawił się na mapach po raz pierwszy i stanowi w głównej mierze o oryginalności „pięćdziesiątki". 1

Odmienne podejście do pizedstawiania dróg polega na wprowadzeniu informacji o ich parametrach technicznych: szerokości i rodzaju nawierzchni (ryc. 7.12), zamiast niejednoznacznej klasyfikacji funkcjonalnej. Bardziej szczegółowy stal się także obraz roślinności - dzięki obniżeniu limitów powierzchni, które stanowią o umieszczeniu na mapie poszczególnych obszarów pokrytych roślinnością. Ponadto mało wyraźna gatunkowa charakterystyka lasów została zastąpiona dość ogólnym, lecz łatwym do odczytania podziałem na lasy liściaste, iglaste i mieszane.

Nowe mapy topograficzne wyraźnie różnią się od poprzednich także szatą graficzną. . Wpłynęła na to zmiana wyglądu większości znaków, co było w dużej mierze możliwe dzięki zastosowaniu technologu komputerowej zarówno przy ich projektowaniu, jak i przy wykonywaniu czystorysów mapy. Wynika to także z właściwej hierarchii graficznej znaków odpowiadającej znaczeniu niesionej przez nie treści oraz z ich poglądowości, a więc odwoływania się do skojarzeń z obiektami, które reprezentują. Na podkreślenie zasługuje duża szczegółowość mapy 1 50 000, wynikająca zarówno z kryteriów generalizacyjnych, jaki precyzyjnego, siedmiobarwnego rysunku treści. Nie bez znaczenia jest też fakt redagowania jej na podstawie mapy 1:10000. Porównanie dawnej i nowej mapy w skali 1:50 000 przedstawia rycina 7.35.

Opracowanie mapy MO 000 objęło niespełna 1/4 powierzchni Polski. Mapę wydawano j tylko dla obszarów zurbanizowanych i rozwiniętych gospodarczo; dla pozostałej części kraju powstaje ortofotomapa² w tej samej skali. Mapa jest czterobarwna (ryc. 7.36). Większości najstarszych jej arkuszy (z lat 1993-1995) nie wydrukowano, pozostawiając j je w formie diapozytywów.

> Ortototomapa - mapa opracowana na podstawie obrazów lotniczych lub sateirtarnych, przetworzonych w celu usunięcia znieksdarceó wynikających i różnic wysokości powierzchni terenu oraz nachylenia zdjęcia. Wykonuje się ją w od wzorowa-riach map topograficznych.

PMiomjęły

Watyamwtfcte

2flM*

Ryc. 7.35. Mapy topograficzne 1:50000:

A - opracowana w latach siedemdziesiątych XX w. w układzie. 1965' (fragment arkusza 273.1 Warszawa Pd.

Państwowo Przedsiębiorstwo GeodezyjtKbKartogmriczne 1978),

B-współczesna w układzie. 1992' (fragment arkusza N04-138S Warszawa Zachód, Główny Geodeta K/aju 1995)

267