268

Kozłek lekarski 259

W czasie wegetacji należy systematycznie usuwać pojawiające się czasem pędy kwiatowe, gdyż kwitnienie wyczerpuje roślinę i obniża plon korzeni. Pędy kwiatowe należy wycinać możliwie nisko, tuż przy nasadzie rośliny; w przeciwnym razie odrastać będą nowe z kątów liści.

Sprzęt, suszenie, przechowywanie. Sprzęt odbywa się jesionią lego samego roku lub bardzo wczesną wiosną następnego roku po wysadzeniu ro-* ślin w pole. Korzenie wykopuje się widłami szerokozębnymi; można również wyorywać je pługiem lub kopaczką ziemniaczaną.

Wykopane rośliny otrzepuje się z ziemi, obcina i przekrawa grubsze kłącza wzdłuż na kilka części. Surowiec gromadzi się w rzadkich wiklinowych koszach. Przez kilkakrotne zanurzenie w bieżącej wodzie płucze się surowiec starannie i szybko lub myje się ręcznie, po czym rozkłada się go dla obeschnięcia na płachtach lub czystej murawie, a potem przenosi do suszarni. Przy większej produkcji można wykorzystać do płukania płuczki ziehmiaczane, co znacznie obniża koszty zabiegu. Im gleba, na której rósł kozłek, byłą lżejsza, tym łatwiejsze jest mycie. Płukać należy tylko taką ilość kłączy, jaką możemy od razu ususzyć. Pozostałe kłącza należy przechowywać nie płukane, ułożone w pryzmy wysokości około 50 cm. Z nadejściem przymrozku trzeba je przykryć słomą, łęcinami lub liśćmi i przysypać ziemią.

Przy dobrej pogodzie można z powodzeniem przeprowadzić początkowe suszenie w suszarni naturalnej bądź w innym miejscu suchym i przewiewnym, rozkładając korzenie pojedynczą warstwą. Mniejsze ilości można nawet rozwieszać na sznurkach. Dopiero do ostatecznego dosuszenia należy surowiec przenieść do suszarni ogrzewanej. Temperatura suszenia nie powinna przekraczać 35°. Nie może też być za niska, gdyż zbyt długotrwałe suszenie powoduje niepożądane zmiany w surowcu na skutek procesów fermentacji. Na 1 m² powierzchni suszącej można rozłożyć 3—4 kg świeżego surowca.

Po wyjściu z suszarni ogrzewanej surowiec jest bardzo kruchy, toteż nie należy go zaraz pakować, lecz poczekać, aż nieco zwilgotnieje, potem przesiać na sitach w celu usunięcia piasku i drobnych, włoskowatych korzonków. Dobry surowiec powinien mieć korzenie grube (około 3 mm) o jasnej, żółtej barwie i silnym, charakterystycznym zapachu; surowiec o drobnych korzeniach kwalifikuje się jako II gatunek.

Plon z 1 ha wynosi 10—25 q suszu w zależności od odmiany, gleby i uprawy. Z 10 kg świeżych korzeni otrzymuje się 3—4 kg suszu.

Ususzony surowiec pakuje się w skrzynki wykładane papierem lub w potrójne torby papierowe. Przechowywać należy w miejscu suchym i przewiewnym i chronić przed kotami, które zwabia zapach surowca.

Jakość i sposób przygotowania surowca w stanie świeżym powinny być określone w umowie.