274

274

gdy ma on charakter wymiaru swobodnego, który na rysunku występuje bez odchyłek (patrz rozdz. 8), lub gdy dokładność kąta prostego ustalono za pomocą tolerancji prostopadłości (patrz rozdz. 9). W każdym innym przypadku tolerowania kąta prostego musi być podany na rysunku jego wymiar nominalny (90°).

Wymiarami oczywistymi mogą być również inne wartości kątów, jak również wymiary liniowe, ale tylko takie, które nie muszą być tolerowane. W przeciwnym bowiem przypadku muszą być one zawsze opisane liczbowo.

O tym, czy pominięty wymiar jest oczywisty, decyduje zapis układu pozostałych wymiarów opisujących geometryczną cechę konstrukcyjną przedmiotu. Przykładem może być pomijanie podziałki elementów równomiernie rozmieszczonych na okręgu w przypadku podania liczby tych elementów' (rys. 7.41). Oznaczenie grubości (długości) przedmiotu przed-Rys. 7.41. Zasada pomijania wymia- stawionego w jednym rzucie jest oczywistą rów oczywistych    informacją, że otwory prostopadłe do płasz

czyzny rzutu są wykonane na całej możliwej długości (rys. 7.41).

Wymiar oczywisty może wynikać również z właściwości geometrycznych samego zarysu. W tym miejscu należy pamiętać o właściwościach figur geometrycznych wynikających z geometrii elementarnej. I tak na przykład: dla sześciokąta foremnego wymiarem oczywistym jest średnica okręgu opisanego lub wpisanego w tę figurę (rys. 7.42a); długość cięciwy okręgu jest wymiarem oczywist ym, jeżeli znana jest strzałka łuku (rys. 7.42b); położenie okręgu stycznego do dwóch linii jest zawsze wymiarem oczywistym (rys. 7.42c).

Rys. 7.42. Przykłady pomijania wymiarów oczywistych wynikających z właściwości figur geometrycznych

W zapisie konstrukcji można wskazać bardzo dużo przypadków pomijania wymiarów oczywistych, ale do tego jest potrzebna dość dobra znajomość