Cechą podatku jest również to. że ma on charakter świadczenia pieniężnego. Ponieważ współczesna gospodarka ma charakter pieniężny, to wszelkie rozliczenia, w tym także związane z rozliczeniami podatkowymi dokonywane są w pieniądzu.
Od podatku należy odróżnić opłaty (np. skarbowe, administracyjne, sadowe), które wykazują znaczne podobieństwo do podatków. Jednak różnica polega na tym, że za wniesione opłaty, wpłacający otrzymuje określone świadczenia ze strony np. państwa, chociaż z reguły niewymierne w pieniądzu, gdyż mają one najczęściej formą określonych czynności urzędowych.
Dopłata - jest daniną publiczną, związaną z pokrywaniem najczęściej kosztów inwestycji publicznych. Koszty takich inwestycji zaspokajają potrzeby zbiorowe (np. elektryfikacja, budowa wodociągów) i mogą być pokrywane bądź to w całości z publicznych zasobów finansowych, bądź to w całości przez podmioty, które w przyszłości korzystać będą z efektów inwestycji lub też może to być rozwiązanie pośrednie. Polega ono wówczas na tym, że koszty w przyjętej proporcji obciążać będą po części związek publicznoprawny, a po części użytkowników inwestycji.
W literaturze podkreśla się trzy' funkcje podatku :
1/ funkcję fiskalną,
2/ funkcję regulacyjną.
3/ funkcję stymulacyjną.
Funkcja fiskalna oznacza, że głównym celem każdego podatku jest dostarczenie państwu dochodów. Podatki bowiem są głównym źródłem dochodów budżetowych.
Ich udział w dochodach budżetu przekracza 80%.
Funkcja regulacyjna wiąże się ściśle z funkcją fiskalną. Polega ona na kształtowaniu dochodu i majtku podatnika. Za pośrednictwem podatków, poprzez przesuwanie środków finansowych w odpowiednich proporcjach między podmiotami gospodarczymi a budżetem, następuje korekta dochodów. Szczególne znaczenie ma do spełnienia ta funkcja, gdy nakładane są kolejne ciężary podatkowe. Nie mogą one być zbyt wielkie, ponieważ działają antymotywacyjnie. Wysokie podatki, ponieważ pochłaniają znaczną część dochodów obywateli, powodują, że zanika motywacja do kontynuowania działalności gospodarczej. Wysokie podatki sprzyjają rozwojowi tzw. „szarej strefy”. Dlatego też podatki powinny być nakładane stosownie do zdolności podatkowej.
Funkcja stymulacyjna polega na wykorzystywaniu instrumentów podatkowych w celu wywarcia wpływu na warunki działania jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju. Wyrazem tej funkcji jest istniejący w danym państwie system ulg i zwolnień podatkowych. Obecnie w Polsce, po ostatnich zmianach w ustawach podatkowych zakres ulg podatkowych jest niewielki.
2