275

275

technik wytwarzania. Na początek można ograniczyć się do najczęściej spotykanych w celu zrozumienia istoty samej zasady.

Podczas wymiarowania rowków wpustowych lub ogólnie zarysu między liniami równoległymi połączonymi pólokręgami pomija się ich promienie krzywizny, o ile podano odległość między równoległymi (rys. 7.43a). Podanie tylko promienia i pominięcie szerokości zarysu jest zapisem niejednoznacznym (rys. 7.43b), ponieważ z zapisu postaci konstrukcyjnej nigdy nie wynika to, że równoległe są styczne do łuków krzywizn (rys. 7.43c). Zależność odwrotna, tj. łuki krzywizn styczne do prostych równoległych, wynika z najczęściej stosowanego sposobu wykonania takiego elementu - przez frezowanie frezem palcowym.

a)    b)

Rys. 7.43. Przykłady pomijania wymiarów ze względu na sposób wykonania zarysu: a,b) wymiarownie rowka wpustowego, c) wymiarownie występu (wzdłużnego), d) układ wymiarów nieprzelotowego otworu gwintowanego, e) wymiarowanie otworu (wzdłużnego)

Zarys wzdłużny między dwoma liniami równoległymi połączonymi łukami (popularnie nazywany „fasolką”) można zwymiarować z pominięciem szerokości, jeżeli łuki krzywizn opisano by za pomocą średnic, ale wówczas zmienia się cały układ wymiarów zarysu (rys. 7.43e). Uwaga: za pomocą tego sposobu nie wymiaruje się rowków wpustowych z uwagi na wymienioną wyżej metodę obróbki.

W gwintowanym otworze nieprzelotowym można pominąć jego długość (rys. 7.43d). Długość samego gwintu i znajomość proporcji opisanych na rysunku 5.21d wystarczają do wykonania tego otworu.