86613

nie istnieje żadne początkowe ani docelowe określenie człowieka na które można by się powołać, gdyż człowiek dążąc do samourzeczywistnienia sam określa siebie prawo naturalne nie może więc być rozumiane jako porządek wytyczony człowiekowi, lecz jako porządek, który człowieka sam ma stworzyć

miara słusznego prawa leży w samym człowieku i jest ono kształtowane poprzez konkretne decyzje człowieka oparte na naturze rzeczy. Ta natura rzeczy określa strukturę społecznych ról, w których ludzie odnoszą się do siebie. Jest to struktura powinności, mająca swe uzasadnienie w uprawnionych oczekiwaniach i interesach, oraz w słusznych wymaganiach i obowiązkach Zasługi

przyczyniła się do pogłębienia rozumienia prawa

prawo uwzględniać musi historyczne uwarunkowania w których człowiek ma dokonać

samourzeczywistnienia

Zarzuty

nie można się zgodzić na pozostawienie koncepcji celu człowieka jego nieograniczonej wolności

brak wskazania na wiążące i ograniczające warunki towarzyszące samourzeczywistnianiu się

brak odwołania się do odpowiedzialności osobowej człowieka Nowa systematyka prawa naturalnego wg Ks. prof. A. Kością

teoria prawa naturalnego widzianego z pozycji metafizyki - szuka źródeł istnienia prawa w naturze człowieka i naturze rzeczy. Zasady tego prawa są niezmienne, powszechne i ponadhistoryczne. Jest to ujęcie prawa naturalnego z perspektywy filozofii prawa teorie z punktu widzenia prawoznawstwa - szuka źródeł istnienia prawa w mocy wiążącej sprawiedliwego prawa pozytywnego. Zasady prawa naturalnego są tu uwarunkowane historycznie, ale nie są dowolne

teorie z punktu widzenia etyki - szuka źródeł prawa w człowieku, który powinien kierować się zasadą „czyń dobrze, unikaj zła". Zasady prawa są uwarunkowane historycznie, muszą być rozumna i nie mogą być zmieniane samowolnie

teorie z punktu widzenia teologii - szuka źródeł prawa w Bogu lub w wiecznym prawie Bożym. Zasady prawa naturalnego są niezmienne, ponadczasowe i powszechne

Prawo naturalne nie istnieje jako system, ale jest sumą idei i wartości, jako system istnieje i obowiązuje prawo pozytywne. Prawo naturalne jest duszą prawa pozytywnego. Proces zaś legislacji jest pozytywizacją prawa naturalnego, które ma być duszą sprawiedliwego prawa. Jest tu analogia do dawania ciału duszy.