54206

2

ziemi wraz z niewolnikami. Nie mógł jej testować ani alienować jedynie dzielić na łożu śmierci z synami.

Preiojkowie mieszkali na obrzeżach miasta, byli osobiście wolni z prawem cywilnym i obowiązkiem służby wojskowej, zajmowali się handlem i rzemiosłem.

Heloci - byli niewolnikami. Stanowili własność państwa, byli przywiązani do ziemi. Do obowiązków należało pełnienie służby wojskowej podczas ekspedycji karnych (krypteje) zabijano ich związku z procentowo większą liczbą niż spartiaci.

Eforowie - najważniejsi urzędnicy Sparty, początkowo wyznaczani przez króla później przez Apele. Kadencja trwała 1 rok. Urzędnikiem mógł się stać pełnoprawny obywatel po ukończeniu 30 lat. Urząd był kolegialny i tworzyło go 5 eforów, uchwały zapadały większością głosów. Do kompetencji należało sprawowanie kontroli nad wychowaniem, życiem spartiatów oraz nadzór nad preiojkami i helotami. Potem sprawowanie kontroli nad królem, podczas wypraw wojennych, karanie dowódców oddziałów wojskowych, polityka zagraniczna, zwoływanie Apelli i Geruzji.

Rada starszych -Geruzja. Składała się z 2 królów i 28 gerontów (spartiata po ukończeniu 60 lat) wybieranych przez zgromadzenie ludowe. Do uprawnień należało: rozpatrywanie, rozstrzyganie najważniejszych spraw państwa, sądownictwo w sprawach karnych zagrożonych karą śmierci, wygnanie, pozbawienie czci, przygotowanie projektów uchwał.

Zgromadzenie ludowe - Apella tworzyli wyłącznie pełnoprawni obywatele, zwoływali i przewodniczyli królowie od V w eforowie. Prawo przemawiania mieli królowi, geronci i eforowie. Kompetencje określał akt zwany wielką retrą i przyjmowanie i odrzucanie wniosków zgłoszonych przez gerontów i eforów, wybór gerontów, eforów, dowódców wojskowych, wychowanie młodzieży, sądownictwo nad urzędnikami.