281

272 Rośliny uprawne

sprzętu w polskich warunkach klimatycznych; ostatnie badania PINLSR w Poznaniu (1955) stwierdziły, że faza użytkowa lawendy przypada na początek kwitnienia, gdy około 25% kwiatów w kwiatostanie jest już rozwiniętych. Ponieważ różny jest koszt sprzętu poszczególnych rodzajów surowca, plantator powinien być wcześnie dokładnie poinformowany o tym jakiego rodzaju surowiec ma wyprodukować.

Do celów farmaceutycznych surowiec musi zawierać same kwiaty (korona z kieb-chem) bez łodyg. W tym celu ścinamy kwiatostany sierpem, gromadzimy je do płaskich, przewiewnych koszy lub łubianek, uważając aby nie zgnieść i nie zagrzać surowca. Po ususzeniu w suszarni naturalnej przecieramy go przez sita o oczkach 1—1,5 cm.

Jak podają niektórzy autorzy sprzęt lawendy z 1 ha wymaga około 360 dniówek. Według danych radzieckich sprawny robotnik sprząta ręcznie w ciągu dnia około 3—4 ^świeżych kwiatów, przy czym norma ta bywa często przekraczana w dwójnasób.

Lawendę suszy się zwykle w suszarni naturalnej. Suszenie trwa 5—8 dni. Można również suszyć w suszarni ogrzewanej w temperaturze nie wyższej niż 35°. Na powierzchni 1 m² można rozłożyć ok. 1 kg świeżego surowca. Na 1 kg suszu potrzeba ok. 3 kg świeżych kwiatostanów lub ok. 5 kg świeżych kwiatów.

Ususzony surowiec przechowuje się w opakowaniu półszczelnym, tj. w potrójnych torbach papierowych, szczelnie zamkniętych lub w skrzynkach wyłożonych papierem. Przechowywać należy w miejscu suchym i przewiewnym.

Do celów farmaceutycznych używa się wyłącznie kwiatów otartych, tj. pozbawionych łodyg. Surowiec taki otrzymuje się przez przetarcie ususzonych kwiatostanów na sitach o oczkach 1—1,5 cm.

W olejkarstwie stosuje się przeważnie całe zielne części pędów lawendy ścinane w okresie kwitnienia lub tylko kwiatostany, rzadziej same kwiaty, przy czym surowiec może być świeży, przewiędnięty lub zupełnie ususzony. Na przykład we Francji używa się surowca przewiędniętego, tj. takiego, który stracił 30—50% swojej masy w stosunku do' masy świeżej.

Podsuszenie przeprowadzone w cieniu, bezpośrednio przed destylacją, ma wpływnć bardzo dodatnio' na tworzenie się substancji zapachowych.

W Związku Radzieckim używa się kwiatostanów krótko ściętych, tj. ponad pierwszą parą liści, przy czym długość łodygi nie powinna przekraczać 10 cm. Ścięty surowiec przewozi się natychmiast do przetwórni, która go ocenia według ustalonych norm: wilgotność surowca nie powinna być wyższa niż 50—65%, domieszka innych roślin nie wyższa niż 1%, liści i łodyg nie więcej niż 3%, surowiec musi być zebrany we właściwym czasie, tj. ilość kwiatostanów nie rozwiniętych i przekwitniętych nie po-