272 2

Krwawnik pospolity 263

Jak wykazały ostatnie badania niemieckie nie wszystkie rośliny są jednakowo bogate w azulen. Około 80% handlowego surowca niemieckiego jest w ogóle pozbawiona tego cennego składnika. E. Stahl¹ badając wiele egzemplarzy krwawnika, występujących w tej samej okolicy, stwierdził, że zawartość olejku w poszczególnych osobnikach wahała się od 0,1 do 0,23%, zawartość zaś azulenu w olejku od zera do 34%. Zawartość azulenu lub jego brak wydają się być cechą dziedziczną. Rośliny „azulenowe” dają nasiona, z których w pierwszym pokoleniu otrzymujemy rośliny bogate w ten składnik, a „bezazulenowe” są pozbawione tego składnika również i w następnych pokoleniach. Zjawisko to nasuwa konieczność bliższych badań użytkowanego surowca, jak również wskazuje na duże możliwości podniesienia jego walorów leczniczych drogą hodowli. Z tego względu, jak również przewidywanego zwiększenia się zapotrzebowania na krwawnik przewiduje się wprowadzenie go do uprawy, w celu produkowania surowca pełnowartościowego dla lecznictwa.

Zastosowanie. Krwawnik jest prastarym lekiem ludowym używanym jako środek przeciwkrwotoczny i żołądkowy. W medycynie współczesnej ma również zastosowanie przy zaburzeniach trawiennych, nieżytach jelit i żołądka, w cierpieniach nerek i wątroby. Świeży sok lub wyciąg z ziela stosuje się przy krwotokach płucnych i macicznych, wyciągi lub napary jako kompresy przy hemoroidach.

Młode liście krwawnika znane są również jako doskonały pokarm dla młodego drobiu, zwłaszcza indyków.

Olejek krwawnikowy ma zastosowanie w lecznictwie i 'perfumerii. Ostatnio duże zainteresowanie wzbudził jeden ze składników olejku — azulen, który ma zastosowanie przy leczeniu zewnętrznych podrażnień i oparzeń skóry; stwierdzono również antyalergiczne właściwości azulenu oraz niektórych jego pochodnych. Azulen uważany jest za jeden ze środków o działaniu przeciwrakowym.

Wymagania klimatyczne i glebowe. Krwawnik jako roślina występująca pospolicie w naszym kraju jest całkowicie przystosowany do naszych warunków klimatycznych. Również pod względem gleby nie jest rośliną wymagającą, jakkolwiek lepiej się udaje na glebach żyźniejszych, próeh-nicznych i glinkowatyeh. Jest rośliną światłolubną. Przeprowadzone przez Stahla doświadczenia z zaciemnianiem młodych roślin wykazały, że zaciemnianie zmniejsza nie tylko plon masy, ale również i zawartość olejku, a przede wszystkim azulenu. Badacz ten przeprowadził poza tym doświadczenia z wpływem intensywnego nawożenia krwawnika oraz trzymaniem roślin w warunkach ,,głodowych” na zawartość olejku i azulenu.

1

E. Stahl. Ist der Proazulengehalt der Schafgarbe (Achillea millefolium) gene-tisch oder Umwelt bedingt. „Die Pharmazie”. T. VIII, 1953, str. 863—868.