282 283 2

Odcinek szyjny jest oddzielony od głowowego niewielkim przewężeniem. Jest zróżnicowany na dwa obszary (zwane właściwą szyją i tułowiem): bez wyrostków i z wyrostkami, zwanymi trichoskalidami, osadzonymi na płytkach podstawnych. Ićlawoskalidy mogą tworzyć okółki w przedniej okolicy odcinka szyjnego albo w tylnej, zależnie od gatunku.

Tułów (zwany także odwłokiem) ma największą średnicę. Jest objęty 6 dużymi płytkami oskórkowymi, wyciągniętymi z przodu w oskórkowe kolce. Z nich: 2 — osadzone są po stronie grzbietowej. 2 — po brzusznej i 2 — po bokach tułowia. Płytki połączone są cieńszymi częściami oskórka i razem tworzą pancerz, zwany loriką.

Budowa wewnętrzna

Budowa wewnętrzna kolczugowców jest słabo poznana. Brak układów oddechowego i krwionośnego.

Pokrycie dała składa się z jednokomórkowego naskórka i opisanego już częściowo oskórka. Pod naskórkiem występują pasma mięśni, ułożonych w różnych płaszczyznach, nie tworzących z naskórkiem wora powłokowego. Wyodrębnione mięśnie, w liczbie 8 pasm, wciągają teleskopowo i wysuwają przez otwór gębowy rurowatą część przednią układu pokarmowego ograniczającą jamę gębową (patrz układ pokarmowy). Inne zespoły wciągają i wysuwają stożek gębowy i odcinek głowowy. Odcinek szyjny jest wciągany do wnętrza tułowia przez kilka wyodrębnionych pasm mięśni a wysuwany poprzez zwiększanie się ciśnienia płynu w pseudocelu. Mięśnie są poprzecznie prążkowane, niektóre mięśnie wciągające są przyczepione z jednej strony do odpowiedniego narządu, z drugiej — do naskórka.

Centralna część układu nerwowego składa się z dużego zwoju mózgowego, położonego nad gardzielą w odcinku głowowym oraz z kilku mniejszych zwojów, położonych w odcinku szyjnym i w tułowiu. Zwoje połączone są nerwami.

Z narządów zmysłów występują szczecinki zmysłowe zlokalizowane na płytkach loriki. Prócz szczecinek, u niektórych gatunków, na bocznych płytkach loriki występuje para brodawek, zwanych floskulami, odbierających wrażenia chemiczne.

Układ pokarmowy jest drożny. Zaczyna się otworem gębowym i przechodzi w długą rurowatą jamę gębową (ryc. 112A), łączącą się z krótką bulwiastą, silnie umięśnioną gardzielą. Poza gardzielą występują: krótki przełyk, długie nie orzęsione jelito środkowe i krótkie jelito tylne. Część przednia układu pokarmowego jest wysłana oskórkiem. Do jamy gębowej uchodzi para gruczołów ślinowych.

Układ wydalniczy składa się z pary protonefrydiów, uchodzących na końcu tułowia.

Kolczugowce są rozdzielnopłciowe.

Gonady są parzyste, mają krótkie przewody wyprowadzające. Gonopory otwierają się w tylnej części tułowia.

Ryc. 112. Kolczugowiec Nanoloricus mysticus. A — samica, B — larwa Higginsa. Wg Higginsa iKristensena 1983; a — jajo, j —jelito, k — skalid, o — otwór odbytowy, p — protonefrydium, s — stożek gębowy, t — sztylet

ROZMNAŻANIE I ROZWÓJ

Zapłodnienie jest najprawdopodobniej wewnętrzne. Rozwój zarodkowy jest nieznany. W rozwoju pozazarodkowym występuje larwa Higginsa (ryc. 112B). Larwa jest podobnie zbudowana jak postać dojrzała, ale może wciągać do wnętrza tylko stożek gębowy i odcinek głowowy. Poza tym, płytki loriki u larwy nie są wyciągnięte w kolce. U większości dotychczas poznanych gatunków, larwy mają na tyle tułowia dwa wyrostki, służące do lokomocji (ryc. 112B), z gruczołami adhezyjnymi, uchodzącymi na ich szczycie. Larwa linieje i w trakcie linień rośnie.

SYSTEMATYKA

Nanoloricus mysticus jest gatunkiem, który został pierwszy opisany i wskazany jako wzorcowy dla typu. Występuje w Morzu Śródziemnym.

283