2tom052

3. APARATY ELEKTRYCZNE 106

Znamionowy prąd szczytowy podstawy bezpiecznikowej określa producent. Jednak i w tym przypadku coraz częściej podaje się określone wymaganie norm.

Charakterystykami czasowo-prądowymi wkładki bezpiecznikowej nazywa się zależność czasu przcdtukowcgo lub czasu wyłączania od prądu spodziewanego. Przy czasach dłuższych niż 0,1 s różnice pomiędzy czasem przedlukowym a czasem wyłączania są praktycznie pomijalne. Charakterystyki czasowo-prądowe są podawane na wykresach o podziałcc logarytmicznej. Producent powinien określić odchyłki prądowe dla tych charakterystyk. Dla bezpieczników stacyjnych jest wymagane [3.42], aby odchyłki tc nie byty większe niż ± 10%. Zamiast charakterystyk czasowo-prądowych wkładek bezpiecznikowych producent może podawać pasmo czasowo-prądowe. Pasmo czasowo-prądowe stanowi zakres pomiędzy charakterystyką minimalnych czasów przedlukowych a charakterystyką maksymalnych czasów wyłączania.

Zakres wyłączania i znamionową zdolność wyłączania wkładek bezpiecznikowych określa producent w zależności od znamionowego napięcia. Na ogół normy podają minimalne wartości znamionowej zdolności wyłączania. Z pojęciem zakresu wyłączania jest związana kategoria użytkowania.

Rozróżnia się dwa zakresy wyłączania oraz odpowiednie oznaczenie wkładek bezpiecznikowych [3.40], Pierwsza litera oznacza zakres wyłączania:

—    g — wkładki topikowe o pełnym zakresie zdolności wyłączania;

—    a — wkładki topikowe o częściowym zakresie zdolności wyłączania.

Druga litera oznacza kategorię użytkowania.

Dla przykładu podano następujące oznaczenia wkładek bezpiecznika:

—    gG — wkładki topikowe o pełnym zakresie zdolności wyłączania przeznaczone do ogólnych zastosowań;

—    gM — wkładki topikowe o pełnym zakresie zdolności wyłączania przeznaczone do zabezpieczenia obwodów silnikowych;

—    aM — wkładki topikowe o częściowym zakresie zdolności wyłączania przeznaczone do zabezpieczenia obwodów silnikowych.

Charakterystyka prądu ograniczonego jest zależnością największych wartości prądu ograniczonego wkładki bezpiecznikowej od wartości prądu spodziewanego. Charakterystyki takie podaje producent w postaci wykresów o podziałce logarytmicznej.

Charakterystyki I^zt wkładek topikowych są zależnościami wartości całki Joule’a w' czasie przedłukowym i w czasie wyłączania od prądu spodziewanego. Mogą być przedstawiane tabelarycznie lub graficznie w postaci wykresów o podziałkach logarytmicznych. Charakterystyki I²t dla czasów przedlukowych mniejszych niż 0,1 s aż do czasu odpowiadającego znamionowej zdolności wyłączania powinien podawać producent. Obrazują one najmniejsze wartości ciepła wydzielonego, które mogą wystąpić w eksploatacji. Charakterystyki l²t natomiast w czasie wyłączania, podawane przez producenta dla czasów przedlukowych mniejszych niż 0,1 s, przy określonym napięciu odpowiadają największym wartościom podobnym do tych, które mogą wystąpić w eksploatacji.

3.3.3. Podział bezpieczników

Kryteria podziału bezpieczników mogą być bardzo różne. Ze względu na napięcia znamionowe rozróżnia się bezpieczniki niskiego napięcia oraz wysokiego (średniowysokiego) napięcia. Inne kryterium podziału jest związane z miejscem ich instalowania w systemie energetycznym. A więc rozróżnia się bezpieczniki niskiego napięcia:

—    wielkiej mocy (stacyjne);

—    instalacyjne gwintowe;

—    aparatowe;

—    do diod i tyrystorów;

—    dobczpieczeniowe;

oraz bezpieczniki wysokiego (średniego) napięcia:

—    wielkiej mocy wnętrzowe i napowietrzne;

—    przekladnikowe wnętrzowe i napowietrzne;

—    trakcyjne prądu staiego;

—    dobezpieczeniowe.

Bezpieczniki wysokiego napięcia stanowią liczną asortymentowo grupę. Bliższe szczegóły dotyczące budowy bezpieczników, ich charakterystyki oraz wskazówki doboru bezpieczników znajdzie Czytelnik w [3.56].

Inny podział bezpieczników jest związany z klasyfikacją wkładek topikowych. Jest on dokonany ze względu na:

—    sposób niszczenia części toru prądowego;

—    możliwość samoczynnej regeneracji topika;

—    rodzaj gasiwa.

Schemat podziału przedstawiono na rys. 3.21.

K>s. 3.21. .Schemat podziału wkładek bezpiecznikowych Zaczerpnięto z [3.33j

Wkładki topikowe są klasyfikowane również zc względu na konstrukcję topika, którego zadaniem jest kształtowanie charakterystyki czasowo-prądowcj. Ze względu na charakterystyki czasowo-prądowe rozróżnia się wkładki topikowe zwykłe, szybkie, bardzo szybkie, zwłocznc, zwłoczno-szybkie.

Inny podział wkładek topikowych bezpieczników ze względu na charakterystykę czasowo-prądową omówiono wyżej (wkładki „gG”, „gM” i „aM”).

3.3.4. Bezpieczniki wysokiego (średniego) napięcia

3.3.4.I. Bezpieczniki wielkiej mocy

Bezpieczniki wielkiej mocy są przeznaczone do zabezpieczenia od skutków zwarć transformatorów, silników, baterii kondensatorów, kabli, linii elektroenergetycznych ■ odgałęzień linii o małych obciążeniach. Krajowe bezpieczniki wielkiej mocy wnętrzowe są produkowane w wykonaniu normalnym i w wykonaniu tropikalnym.

Bezpieczniki wnętrzowe są wytwarzane w dwóch wykonaniach:

— bezpieczniki ze wskaźnikami zadziałania;