336 337

i

RpifJny uprawne 4 paaonłoa ł łyto II Hendaó

V    OWfOB

f' proso I sorgo <) fcuRurydW

V    rfi

• MmnlaH Zwioi/gta Hodowlane *»a bydło •* biotfacMawna t» owco H kozy H koalo ił oaiy >ł muły

Redakcja i reprodukcja map Przamyał wydobywczy

■o	Kidy uranu
•	w«j(jlel Kamienny
•	wygiął brunatny
i	ropa naftowa
A	gax ziemny
A	lupki błumłoina
■	rudy żelaza
0	rudy manganu
(D	rudy chramu
a	rudynMu
o	rudy kobaltu
8	rudy moHżdcnu
a	rudy wolframu
a	rudy wanadu
a	rudy tytanu
•	rudy miedzi

Przemysł przetwórczy ® hutniczy O eloktromeszynowy © chemiczny 0 mineralny

*    włókienniczy I skonany 0 drzewny i papierniczy O KKtfywczy

0 różny Ilony

Elektrownio

*    cieplne

*    geotermiczne

*    wodne

*    pływowe

*    atomowo

Ryc. 10.4. Fragment legendy map gospodarczych w atlasie, na których dokonano graficznego pogrupowania irmków

(ryc. 10.4). Dzięki takiemu pogrupowaniu znaków, można odczytywać z mapy nie tylko jednostkowe informacje, ale również czytać mapę na poziomie ogólnym, określając charakterystyczne cechy przestrzenne danej kategorii obiektów, np. gdzie skupia się przemysł wydobywczy a gdzie hodiye się zwierzęta.

Zasada równowagi graficznej

Jest to zasada najtrudniejsza do sprecyzowania, dotyczy bowiem zarówno konstrukcji systemu znaków, jak i kompozycji mapy oraz sposobu generalizacji treści. Na osiągnięcie równowagi graficznej (wizualnej) mapy składa się wiele czynników, jak: statyczność obrazu, walory plastyczne, odpowiednia gęstość treści, zachowanie jednolitego stylu i równowagi w doborze kształtu, barwy i wielkości znaków. Konieczny jest również jednakowy stopień i styl generalizacji na całej mapie i w odniesieniu do różnych elementów jej treści.

10.2.3. Generalizacji kartograficzna

Celem opracowania mapy jest pokazanie w sposób całościowy wybranego fragmentu przestrzeni geograficznej lub obszaru całej kuli ziemskiej. Obiekty geograficzne są zwykle zbyt rozlegle, aby można je było obserwować bezpośrednio. Pokazanie ich w całości jest możliwe pod warunkiem zredukowania ich wymiarów zgodnie ze skalą mapy. Wymiary na mapach topograficznych zmniejszają się wiele tysięcy razy, a na mapach przeglądowych

— miliony razy, co powoduje konieczność znacznych przekształceń treści mapy. Aby mapa była czytelna i zrozumiała, można na niej pokazać tylko niektóre, wybrane elementy treści, przedstawione w sposób uproszczony i uogólniony Dzięki uproszczeniu i uogólnieniu treści, przedstawieniu jej w sposób poglądowy całościowy i uporządkowany mapa jest dostosowana do możliwości percepcyjnych jej użytkowników.

Zespół przekształceń związanych z redukcją skali mapy i dostosowaniem jej treści do możliwości percepcyjnych i potrzeb odbiorców nazywamy generalizacją kartograficzną.

Generalłzacja kartograficzna to przeprowadzone w sposób celowy: wybór, uproszczenie i uogólnienie przedstawianych na mapie obiektów i zjawisk odpowiednio do jej przeznaczenia, tematyki k skali oraz właściwości przedstawianego obszaru.

Termin generalizacja pochodzi od łacińskiego słowa generalia - ogólny, główny Istotnym celem generalizacji jest przedstawienie na mapie najważniejszych, typowych cech prezentowanego obszaru oraz występujących na nim obiektów i zjawisk, a także pokazanie wzajemnych powiązań między poszczególnymi elementami treści mapy

Czynniki generalizacji

Przebieg generalizacji zależy zarówno od typu i skali opracowywanej mapy oraz charakterystycznych cech przedstawianego obszaru, jak i od rodzaju i jakości danych źródłowych. Można wyróżnić sześć czynników oddziałujących na generalizację:

-    przeznaczenie i temat mapy,

-    skala,

-    forma prezentacji,

-    specyfika przedstawianego obszaru,

-    rodzą) i jakość danych źródłowych,

-    możliwości percepcji obrazu kartograficznego.

Przeznaczenie i temat mapy

Dobór obiektów na mapie powinien być dostosowany do przeznaczenia i tematu mapy Zbędne elementy obciążają graficznie mapę i utrudniają jej czytanie. Treść mapy przeznaczonej dla uczniów liceum jest bogatsza niż mapy dla uczniów szkoły podstawowej, ale uboższa niż treść mapy zamieszczonej w dużym atlasie powszechnym. Sieć drogowa w atlasie samochodowym powinna być pokazana możliwie najbardziej szczegółowo, ale na mapie geologicznej, gdzie stanowi element treści podkładowej, przedstawia się tylko główne drogi.

337