mi prowadzący robi przerwy tak, aby uczestnicy mogli w tym czasie wyobrazić sobie opisywaną sytuację i wczuć się w nią. Po pewnym czasie prowadzący sprowadza uczestników z powrotem do rzeczywistości, mówiąc na przykład: „Słońce powoli zachodzi. - Musisz wracać do domu. - Przeciągasz się i otwierasz oczy. - Jesteś znowu tutaj, w grupie".
Ćwiczenie to można przeprowadzać w licznych wariantach. Po dwu wprowadzających zdaniach: „Leżysz na łące. - Ciepłe promienie słońca padają na twoje ciało", można skierować uwagę uczestników na inne przeżycia, na przykład: „Widzisz motyla. - Czujesz zapach kwiatu. - Czujesz pod sobą mech. - W pobliżu szemrze strumyk. - Brzęczy pszczoła..."
Ćwiczenie to można również poszerzyć: „Rozglądasz się wokół.
- Na skraju łąki widzisz drogę. - Idziesz kawałek wzdłuż tej drogi.
- Dochodzisz do niewielkiego lasu. - Pachną świerki..."
Ważne jest, by na koniec za pomocą kilku krótkich zdań przywołać uczestników znowu do rzeczywistości i każdemu, kto tego chce, stworzyć możliwość opowiedzenia albo namalowania swoich przeżyć doznanych w trakcie tej podróży do krainy fantazji.
Proste ćwiczenia tego rodzaju można przeprowadzać już z dziećmi ze szkoły podstawowej.
Wszyscy uczestnicy siadają wygodnie i zamykają oczy. Oddychają głęboko i spokojnie. Prowadzący zaczyna mówić: „Wyobraźcie sobie, że bardzo się zmęczyliście i jesteście teraz wyczerpani. Potrzebujecie koniecznie spokoju i wypoczynku. W myślach możecie udać się w dowolne miejsce na świecie, nawet w takie, które w rzeczywistości nie istnieje, na przykład do krainy miodem i mlekiem płynącej, do krainy wróżek, do wnętrza kuli ziemskiej itd. Wymarzcie sobie takie miejsce, jakie tylko chcecie, wygodnie się tam połóżcie, wypocznijcie, rozkoszujcie się spokojem, poczuciem bezpieczeństwa, ciszą”.
Po upływie około trzech minut prowadzący sprowadza uczestników z powrotem do rzeczywistości: „A teraz już czujecie się uspoko-
Miii i wspaniale wypoczęci. Cieszycie się, że wracacie do domu. Powoli otwieracie oczy i znowu jesteście z nami w grupie".
Kto chce, może następnie otrzymać możliwość opowiedzenia ii swoich doświadczeniach z tej podróży. Najłatwiej robić to najpierw w matych podgrupach, później ewentualnie w całej grupie. Jeśli uczestnicy już dobrze poznają to ćwiczenie, można przeprowadzić je hoz końcowej rozmowy, po prostu na zakończenie spotkania albo dnia.
Członkowie grupy przyjmują możliwie jak najbardziej wygodne pożycie i zamykają oczy. Prowadzący podsuwa im teraz wyimaginowany nhraz i pomaga dzięki konkretnym informacjom świadomie postrzelać siebie i swoje ciało. Mówi on na przykład: „Wyobraź sobie, że |i?steś krzewem róży". Po pewnym czasie podaje spokojnym głosem ii.ilsze instrukcje: „Gdzie rośniesz? - Jaka jest tam ziemia? - Spróbuj poczuć swoje korzenie. - Jak głęboko sięgają one w ziemię? - Wy-pióbuj to. - Jak czujesz swój pień? - Jak czujesz swoje gałęzie?
Jak czujesz swoje liście? - Czy masz wiele kwiatów? - Jak one puchną? - Jakiego są koloru?" itd.
Co oraz w jakiej ilości podaje prowadzący zależy zawsze od członków grupy. Ćwiczenie to należy przeprowadzać w grupie niezbyt licznej, a poszczególni uczestnicy powinni się już dobrze znać. Po zakoń-• /eniu medytacji trzeba przewidzieć wystarczająco dużo czasu na tozmowę na temat zdobytych w jej trakcie doświadczeń.
Zamiast krzewu róży prowadzący może naturalnie zaproponować mnę obrazy, na przykład jabłonkę, określone zwierzę, szczególny kamień, dom z wieloma pokojami itd.
Wszyscy członkowie grupy są roślinami, które wyrastają z ziaren, •.łają się coraz większe, a potem zaczynają bardzo powoli rosnąć, dojrzewać i przekwitać.
35