IMGP07 (2)

zację należy analizować wielowymiarowo, a interwencję prowadzić na wielu poziomach, tak aby nowe war* tJośri mogły zostać upowszechnione.

U podstaw teorii rozwoju organizacyjnego leży założenie, że najbardziej efektywnie pracują ludzie stale uczący się, zdolni do rozszerzania swojej wiedzy i ulepszania współpracy z innymi. Szkolenie, oparte na tych założeniach, obejmuje nie tylko kierowników, ale i całą organizację i można by je określić jako realizację trudnego programu wychowawczego. Obejmuje ono rozległą wiedzę o człowieku, społeczeństwie, o dynamice grup społecznych, połączoną z zajęciami praktycznymi, na których stosuje się interwencje znające na celu zmianę osobowości. Te formy szkoleń są dla pedagogów bardzo interesujące, omówię je szczegółowiej w następnej części, gdyż niektóre z nich są zbieżne z metodami psychoterapii.

Nasz system edukacyjny ulega permanentnym reformom i szkoła należy do instytucji, która musi być nastawiana na zmiany. Niestety nie może liczyć na pomoc „ekspertów zmian", gdyż takich jeszcze w Polsce nie ma. Niemniej ekspertyzy i prognozy, które są przeprowadzane, nie są jeszcze dostatecznie wykorzystane. Być może realizowana i ciągle dyskutowana reforma systemu edukacyjnego lepiej wykorzysta model organiczny organizacji i koncepcje wprowadzania i kierowania zmianami. Z punktu widzenia wychowania kreacyjnego trzeba by przemyśleć warunki pracy wychowawców-nauczycieli, aby mogli oni być autorami innowacji, uczestniczyć w decyzjach oraz rozwijać postawę naukową i twórczą.

Podział pracy w szkole, którego podstawę stanowi system klasowo-lekcyjny -i obowiązki dydaktyczne nauczycieli, jest już przestarzały i niezgodny z podstawowymi zasadami organizacji pracy. Szkoła podejmuje

bowiem coraz to nowe zadania i obciąża nauczycieli wieloma dodatkowymi funkcjami, które pełnią oni w dodatkowym czasie i miejscu, nie przewidzianym w rozkładzie zajęć. Ciągłe dodawanie nowych obowiązków temu samemu gronu ludzi, niezależnie od ich osobistych zainteresowań, wywołuje przeciążenie pracą i niezadowolenie. Wychowanie kreacyjne nie daje się dokładnie zaplanować na cały rok, w etacie nauczyciela powinny jednak zmieścić się godziny do jego dyspozycji, przeznaczone na realizację zadań wychowawczych, które umożliwią mu kontakty z uczniami, niekoniecznie zawsze z całą klasą, z rodzicami i działaczami w środowisku, godziny, w których może wychodzić poza szkołę sam czy też z uczniami. Potrzebna jest mu również pomoc psychologa czy pedagoga lub opiekuna społecznego, dla których szkoła ciągle nie może uzyskać etatów. W takich warunkach dopiero nauczycie 1-wyc ho wawoa mógłby zdobyć się na twórczą koncepcję pracy wychowawczej w szkole, mógłby być inicjatorem pożądanych innowacji oraz nastawić się na ciągłość zmian.

Jak to wykazywał nasz Raport o stanie oświaty z raku 1973, wielu zmian, które były wprowadzone, nikt nie uzasadniał i nikt również nie badał ich skutków. Autorzy raportu żądali, żeby taki styl pracy został zarzucony, że zmiany nie mogą być zbyt częste i zawsze należy je dokładnie uzasadniać, a ich efekty badać. Teoria doskonalenia rozwoju organizacyjnego domaga się, aby poza pracą ekspertów każdy pracownik uczył się w trakcie działania i sprawdzał wyniki cząstkowe dla doskonalenia dalszych etapów, umiał dostrzegać potrzebę współpracy z kolegami i potrafił omawiać z nimi projekty zmian, dotyczące całej instytucji lub wybranego zagadnienia w różnych instytucjach.

151