365

356 Rośliny uprawne

koloru. Małe ilości surowca można wysuszyć w piecu chlebowym, na płycie lub w piecyku. Dobry surowiec powinien być biały, o trochę mdłym, charakterystycznym dla prawoślazu zapachu i smaku.

Plon suchych korzeni z dwuletniej plantacji średnio wynosi 8—15 q z ha. Na 1 kg suszu trzeba około 4 kg świeżego korzenia.

Surowiec należy przechowywać w miejscu suchym i przewiewnym. Przesyłać w skrzynkach wykładanych papierem lub w poczwórnych torbach papierowych.

W ciągu drugiego roku po posadzeniu możemy zbierać liście i kwiaty prawoślazu.

Liście prawoślazu zbiera się w czasie kwitnienia rośliny. Obrywa się liście zdrowe, całe, dobrze rozwinięte, z ogonkami, jednorazowo najwyżej Vs część z rośliny. Suszy się w suszarni naturalnej, rozkładając cienką warstwą. Na 1 kg suszu trzeba około 5 kg świeżych liści.

Kwiaty prawoślazu zbiera się z kielichami i suszy w suszarni ogrzewanej w temperaturze około 35°.

W celu otrzymania nasion zostawiamy typowe, najładniejsze rośliny na plantacji i nie obrywamy z nich ani liści, ani kwiatów. Po dojrzeniu nasion ścinamy całe pędy, suszymy je w suszarni lub na strychu, po czym nasiona omłacamy i oczyszczamy.

Choroby i szkodniki. Prawoślaz podobnie jak wiele roślin z rodziny ślazowatych podlega często rdzy (Puccinia malvacearum Mont.), która pojawia się w formie brunatnych plamek na liściach. W wypadku pojawienia się rdzy należy opryskiwać rośliny cieczą bordoską oraz usuwać i palić porażone liście, których nie należy w żadnym wypadku zbierać na surowiec.

Poza tym spotyka się fuzariozę powodującą duże straty podczas kiełkowania oraz szarą pleśń (Botrytis cinerea), występującą na owocach i powodującą gnicie nasion. Groźnymi szkodnikami są nornice, które uszkadzają korzenie na plantacji.

60. Przelot zwyczajny — Anthyllis vulneraria L.

Rodzina: Motylkowate — Papilionaceae

Przelot rośnie u nas w naturalnych stanowiskach i jest również uprawiany na paszę.

Surowcem leczniczym jest kwiat przelotu — FI. Anthyllidis rzadziej ziele przelotu — Hba Anthyllidis (syn. FI. Hba Vulnerariae). Są to ususzone główki kwiatowe barwy żółtej. Surowiec jest lekki, puszysty; zawiera garbniki, substancje saponinowe, śluz i barwniki.

Surowiec powinien składać się z główek o kwiatach barwy naturalnej, żi i tej, nie przekwitniętych, co poznajemy po zmianie barwy kwiatów oraz