48,49 2

2)    operacje wywołujące zmiany tylko po stronie pasywów, co można wyrazić zapisem:

P + x - x ~ A.

Zmiana zaistniała tylko w pasywach, gdzie jeden ze składników uległ podwyższeniu, a drugi obniżeniu o ty samą kwoty.

Przykład: spłata zobowiązaniu z zaciągniętego kredytu kwota 200,-. Zarówno kredyty jak i zobowiązaniu wykazywane są w bilansie w pasywach, gdzie stan zadłużenia wobec kontrahentów zmniejszy się o 200,-, a stan zadłużenia wobec banku wzrośnie o 200,-.

Przy tego typu operacjach gospodarczych sumy bilansowe aktywów i pasywów nie ulegają zmianie.

3)    operacje wywołujące zwiększenie jednego składnika aktywów i jednocześnie zwiększenie jednego składnika pasywów wyraża zapis:

A + a* = P + x.

Operacja tego typu zachowuje równowagę bilansową i prowadzi do podwyższenia ogólnej sumy bilansowej.

Przykład: zakup środka trwałego, zapłata nastąpi w terminie późniejszym 8 000, Wzrasta wartość środków trwałych o 8 000,- ujętych tv aktywach oraz wartość zobowiązań o 8 000 - ujętych w pasywach.

4)    operacje wywołujące zmniejszenie jednego składnika aktywów z równoczesnym zmniejszeniem jednego składnika pasyw ów o tę sarną kw otę, co wyraża zapis:

A- x = P—x.

Przy tym zapisie ulega zmniejszeniu suma bilansowa, a rów nowaga nadal jest utrzymana.

Przykład: spłata zobowiązań ze środków na rachunku bieżącym 150,-. Kwota zobowiązań obniży się o 150,- (pasywa) przy jednoczesnym spadku gotówki »v banku o 150,- (aktywa).

Podsumowując można określić skutki zmian w bilansie wywoływanych przez bilansowe operacje gospodarcze:

1)    zmiany struktury aktywów bez naruszania sumy bilansowej,

2)    zmiany struktury pasywów bez naruszania sumy bilansowej,

3)    zmiany struktury A i P powodujące zwiększenie sumy bilansowej,

4)    zmiany struktury A i P powodujące zmniejszenie sumy bilansowej.

1.    Zakupiono surowce do produkcji, zapłata nastąpiła z kasy za 1.000,-

Operacja powoduje wzrost o I 000,- stanu surowców oraz zmniejszenie środków w kasie o 1 000,-.

Typ operacji: A + x- x- P.

2.    Podjęto gotówkę z banku do kasy jednostki 800,-

Następuje wzrost gotówki w kasie o 800,- i zmniejszenie środków w banku o 800, , Zmiany wystąpiły tylko w zakresie aktywów.

Typ operacji: A + x - x = P.

3.    Zakupiono wartości niematerialne i prawne za zaciągnięty kredyt 400,-.

Operacja powoduje wzrost stanu wartości niematerialnych i prawnych, czyli aktywów o 400,- i jednocześnie wzrost zadłużenia wobec banku o tę samą kwotę, czy li pasywów.

Typ operacji: A ■+ x = P + x.

4.    Spłacono kredyt ze środków na rachunku bieżącym 320,-.

Zaszła zmiana stanu środków na rachunku bieżącym - zmniejszenie o 320,- (aktywu) przy równoczesnym zmniejszeniu stanu kredytów o tę samą kwotę (pasywa).

Typ operacji: A ~x-P- jc.

5) Przeznaczono część zysku na Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 600, . Zwiększa się w len sposób stan Zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (pasywa) o 600,- przy równoczesnym zmniejszeniu zysku o 600,- (pasywa).

Typ operacji: P + x - x = A.

Dla utrwalenia określania typów bilansowych operacji gospodarczych w poniższych pi z\ kładach zostaną wskazane typy zmian w aktywach (A) i pasywach (P), jeśli:

I Spłacono ze środków na rachunku bieżącym ratę kredytu - I 000,-.

Typ operacji: A -x = P - x.

' Uregulowano z kasy rachunek za usługę - 200.-.

'I yp operacji: A -x = P - x.

t Sprzedano za gotówkę wyroby gotowe - I 500.-.

Typ operacji: A - x + x = P.

•I Splata należności przez odbiorcę - wpływ środków na rachunek bieżący - 100,

łyp operacji: A - x + x = P.

> Zakupiono materiały za gotówkę • 80,*.

Typ operacji: A + X - ,v » P,