498 2

12. ELEKTROWNIE WODNE

12.7.1. Elektrownie pompowe i elektrownie zbiornikowe z członami pompowymi

W latach 1960-1968 zrealizowano stopień wodny Solina, przyszłej kaskady rzeki San, ze zbiornikiem wieloletniego wyrównania. Poniżej zapory powstał zbiornik wyrównania dobowego w Myczkowcach. Elektrownia Solina w latach 2002-2003 została zmodernizowana i wyposażona w następujące urządzenia:

-    dwie turbiny Francisa o danych: moc turbiny P, = 69,5 MW, prędkość obrotowa n = 136,4 min^-1, średnica wirnika D = 4,1 m, spad średni H = 57 m; turbiny napędzają prądnice synchroniczne o danych: S = 75,6 MVA, P = 68,0 MW, coscp = 0,9, U = 10,5 kV ± 5%;

-    dwie pompoturbiny o danych: stosunek mocy pracy turbinowej do mocy pracy pompowej PJP_p = 32,0 MW/31,6 MW, n = 150 min”¹, D = 4,5 m, // = 57 m; prądnice/silniki synchroniczne o danych: S = 34,7 MVA, P,IP_p = = 31,4 MW/32,2 MW i odpowiadające temu wartości cosę,/cosę_p = 0,9/0,9_po|, U = 10,5 kV + 5%.

Rozruch hydrozespołu do pracy pompowej odbywa się asynchronicznie lub częstotliwościowo.

Elektrownia pompowa Zydowo (uruchomiona w 1971 r.) ma jako zbiorniki dwa naturalne jeziora (rys. 12.16a) i została wyposażona w:

-    dwie pompoturbiny o danych: P,/P_p = 50 MW/60,4 MW, n = 187,5 min”¹, D = 4,5 m, H = 77,4 m, sprawność turbiny/pompy rj,/rj_p = 0,885/0,9; prądnice/silniki synchroniczne (ze wzbudnicą prądu stałego) o danych: SJS_P = = 55,5 MVA/61,6 MVA, cos(p,/cos(p_p = 0,87/0,95_poj, U = 10,5 kV±5%;

-    jedną turbinę Francisa o danych: P, = 52 MW, n = 250 min”¹, D = 2,85 m, H = 77,4 m, sprawność turbiny rj, = 0,914; prądnicę synchroniczną o danych: S = 57 MVA, cos cp = 0,9, U = 10,5 kV±5%.

Rozruch hydrozespołu do pracy pompowej i hamowanie za pomocą indukcyjnego silnika pierścieniowego o mocy 3 MW, n = 300 min”¹, U = 10,5 kV.

Elektrownia pompowa Porąbka-Zar (uruchomiona w 1979 r.) ma zbiornik dolny powstały ze spiętrzenia rzeki Soły oraz sztuczny zbiornik górny (rys. 12.16b) i została wyposażona w:

-    cztery pompoturbiny o danych: PJP_p = 125 MW/135 MW, n = 600 min”¹, D = 3,1 m, //= 440 m, Y]Jr]_p = 0,916/0,907;

-    prądnice/silniki synchroniczne (statyczny bezmaszynowy układ wzbudzenia z prostownikami tyrystorowymi) o danych: 5=150 MVA, coscp,/cos(p_p = = 0,9/0,9_poj, t/= 13,8 kV + 10%.

Rozruch hydrozespołu do pracy pompowej i hamowanie indukcyjnym silnikiem pierścieniowym o mocy P = 8 MW, n — 750 min”¹, U = 13,8 kV.

Elektrownia pompowa Żarnowiec (uruchomiona w 1983 r.) ma jako zbiornik dolny - jezioro i sztuczny zbiornik górny oraz została wyposażona w:

-    cztery pompoturbiny o danych: P,/P_p = 170 MW/182 MW, n = 166,7 min”¹, D = 6 m, H = 117 m, rj_th\_p = 0,905/0,910;

498