58,59 3

Dzięki słuchowi muzycznemu człowiek wysokość dźwięku i wrażliwość na najmnicjg różnice w wysokości.    t

W przypadku słuchu foncmatyczncgo ja różnicującą jest fonem. Nicróżnioowanie fónci woduje najistotniejsze zakłócenia w procesie kb kacji językowej słownej, zarówno w odbiorze, jak i kazywanin informacji.

Odbiór mowy zależy zarówno od zdolności r« wania głosek opozycyjnych (np. dźwięczność i dźwięczność), jak i od umiejętności dokonania j fonetycznej tekstu w celu wyodrębnienia jeg< składowych (głosek — dźwiękowych odpowit fonemów) oraz możliwości syntezy słuchowej niej rozumienia wypowiedzi (zakładając, że, nadawca, jak i odbiorca znają język).

Słuch fonematyczny kaztałtnje się w trakcie mowy dziecka w sposób spontaniczny, niezami W przypadku dzieci mających trudności ze shicn różnicowaniem głosek, z „wyodrębnieniem i ich nicm, a także dzieci 6-letuich przed rozpoc nauki czytania i pisania wskaz^mc jest prowa ćwiczeń w sposób zamierzony i celowy, gdyż Witnic operacji na poziomie analizy i syntezy aluw wymaga dużej sprawności pcrcepcyjnej i popraw operacji umysłowych.

Ćwiczenia tv różnicowaniu "lasek opozycyjnych

Ćwiczenia te można przeprowadzać już z « 5-lctnimi, zaś pewne łatwiejsze elementy w młoaa grupach. Podobnie jak w poprzednich zestawach] czeń, tak i tu należy przeprowadzać je w formie zal a podczas zajęć ze starszymi dziećmi można uź

gminu ćwiczenia i traktować to jako element pracy

K^— wdazkolaka.

celu wprowadzenia do tych, bynajmniej niełatwych, [liczeń należy przeprowadzić kilka zabaw bazujących IM funkcjonowaniu słuchu fizycznego i muzycznego!

rozpoz.nanic odgłosu darcia papieru, stukania wyłapywanych klocków, szumu wody, brzęku tłuczonego wkł.» itp.,

• wskazywanie źródht dźwięku (dziecko ma zasło-u-ęte oczy),

chodzenie za głosem (również przy zasłoniętych o< /ach) i rozpoznawanie kolegów po głosie (dziecko | po usłyszeniu głosu kolegi wypowiada jego imię i idzie r» jego kierunku),

^ rozpoznawanie barwy dźwięków różnych instrumentów muzycznych, np. trąbki, bębenka itp., klaskanie, wystukiwanie rytmu — zabawę można połączyć » ćwiczeniami logorytmicznymi (por. ćwiczenia mc-worytniiczne, atr. 50 — 51).

Kiedy dzieci potrafią te ćwiczenia wykonać, należy przejść do ćwiczeń rozróżniających głoski mowy pol-ikięj (początkowo w izolacji). Zdolność rozróżniania dźwięków mowy pojawia się u dzieci w wieku 2 — 3 lut i dotyczy również tych wszystkich głosek, których d/iecko jeszcze nic wypowiada.

Zajęcia należy zacząć od różnicowania samogłosek, które dzieci z reguły wymawiają prawidłowo. Należy je łączyć z ćwiczeniami fonacyjuymi (por. atr. 40) i usprawniającymi narządy artykulacyjnc. Początkowo mają one charakter ałuchowo-gcstowy, tzn. dzieci klaszczą w ręce, kiedy występuje dźwięk ćwiczony, np. a, zaś w ogóle nie reagują, gdy usłyszą inny dźwięk, np. f, o, u, i, y. Ćwiczenie to można przeprowadzić w formie zabawy, np. Pan Pytałski. Nauczyciel opowiada dzieciom, Że kiedyś był sobie pan Pytalski, który przyjaźnił się * 6 głoskami: głoską A, E, O, U, I, Y. Pewnego razu

38