58 [1600x1200]

III. Organizmy w środowisku

Niedobór azotu w glebie powoduje, że liście pomidora żółkną.

Optymalna zawartość azotu w glebie gwarantuje prawidłowy rozwój rośliny.

Ciemnozielone i zdeformowane młode liście to skutek nadmiaru azotu w glebie.

Zakres

tolerancji

ekologicznej

Przedział wartości danego czynnika środowiska, w którego obrębie organizm jest w stanie żyć, to zakres tolerancji ekologicznej. Zakres ten dla niektórych gatunków bywa szeroki, inne zaś tolerują jedynie niewielkie zmiany w środowisku.

■ Zależności wewnątrzgatunkowe Grupa organizmów tego samego gatunku, żyjąca na określonym obszarze i w tym samym czasie, to populacja. Osobniki należące do jednej populacji korzystąją z tych samych zasobów środowiska. Jeśli organizmy jednego gatunku rywalizują ze sobą o pokarm, dostęp do wody lub przestrzeń życiową, mówimy o konkurencji wewnątrzgatunkowej. Na przykład w lesie liściastym młode drzewa rosną bardzo gęsto. Z czasem część z nich przegrywa konkurencję o wodę i światło. Zaledwie kilka drzew osiąga dojrzałość, kwitnie, a następnie wydąje nasiona.

Podobnie wiele zwierząt jednego gatunku rywalizuje ze sobą o terytorium, czyli obszar, który zamieszkają, gdzie zdoby-wają pożywienie i wychowują potomstwo. Utrzymanie granic ząjmowanego terytorium wymaga często obrony. W okresie godowym zwierzęta konkurują również o partnera do rozrodu. Samce niektórych gatunków toczą walki o samice. Do niezwykle efektownych, a jednocześnie bardzo brutalnych, należą potyczki jeleni. W ich trakcie samce zużywają ogromne ilości energii i jeszcze długo po starciu odzyskują siły.

Czy wiesz, że...

Czasami konkurencja o partnera do rozrodu przybiera szczególną formę. Samce ahanników, ptaków żyjących w Australii i na Nowej Gwinei, aby zwabić samice wznoszą misterne budowle. Przyozdabiają je kolorowymi kamieniami, jagodami, muszlami i kwiatami. Przed budowanymi altanami samce wykonują tańce godowe.

Konkurencja wewnątrzgatunkowa jest jednym z czynników doboru naturalnego. Słabe osobniki są z populacji usuwane, natomiast geny lepiej przystosowanych organizmów dziedziczą następne pokolenia. W ten sposób populacja zostaje wzmocniona, a pozostałe osobniki mąją większe szanse na przeżycie. Mechanizm ten powodije ukierunkowane zmiany w populacji zwiększające jej przystosowania do warunków środowiska.