6 7

144

J. Weiner

ralnych lub sztucznych kryjówek. Ogromne możliwości daje metoda ra-diotelemetrii (radiopelengacji), pozwalająca na lokalizowanie zwierząt w zakrytym terenie, w nocy, przy każdej pogodzie, notowanie ich przemieszczeń, a nawet intensywności poruszania się (ryc. 3.4.1).

Czasem kłopot sprawia występowanie badanych zwierząt w grupach (stadach) liczących wiele osobników (np. żerujące stadnie i gnieżdżące się kolonijnie ptaki: jaskółki, mewy, jerzyki, itp.). Wówczas, zamiast obserwować w sposób ciągły osobniki, można w regularnych odstępach czasowych liczyć osobniki zajęte poszczególnymi czynnościami i notować ich proporcje ilościowe. Dane takie mogą posłużyć do oszacowania budżetu aktywności pojedynczego osobnika. Czytelnik zechce sam przeprowadzić odpowiednie rozumowanie.

Iftyc. 3.4.1. Obserwacja zachowania się zwierząt przy pomocy radiotelemetrii. 2, 2 —¹ odbiorniki radiowe z antenami kierunkowymi; 3 — zwierzę zaopatrzone w miniaturowy nadajnik radiowy (transmiter) w kolejnych lokalizacjach a, b, c.

3.4.3. Budżety energetyczne zwierząt w okresie reprodukcji

Wzrost i reprodukcja mogą stanowić zasadniczy składnik budżetów^T energetycznych, nawet u zwierząt stałocieplnych, które rozpraszają stosunkowo dużo energii w postaci ciepła. W szczegółowych zagadnieniach oszacowanie tych kosztów wymaga gruntownej znajomości biologii i fizjologii rozrodu oraz wielu parametrów bioenergetycznych, jeżeli jednak możemy zadowolić się oszacowaniami przybliżonymi, wystarczy znacznie mniejsza liczba danych.

Obliczając wydatki energetyczne dorosłych osobników związane z rozrodem, te z nich, które polegają na zwiększonej lub zmienionej aktyw-