AnalizaFinansowaTeoriaPrakty48

Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie

9.3. Sprawozdawczość finansowa jako podstawa dla identyfikacji ryzyka działalności gospodarczej

Ryzyko prowadzonej działalności odzwierciedlone jest w poziomie poszczególnych pozycji właściwie trzech podstawowych członów sprawozdawczości finansowej, a więc: bilansu, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych.¹⁶⁵ Informacje zawarte w bilansie mogą być podstawą do udzielenia odpowiedzi na wiele pytań.

Jakie jest ryzyko operacyjne przedsiębiorstwa? Jego aktywa dzielą się na aktywa trwałe i aktywa obrotowe. Z wymienionych rodzajów większym ryzykiem charakteryzują się aktywa trwałe. Wiążą one kapitał na okres dłuższy niż jeden rok i nigdy nie ma pewności czy nastąpi jego zwrot z bieżących wpływów. Przedsiębiorstwa, które w strukturze majątku mają znaczny udział aktywów trwałych, a takie tendencje są wynikiem dokonującego się szybkiego postępu technicznego, mają również wysokie koszty stałe (koszty struktury). W momencie załamania się popytu na produkowane wyroby lub świadczone usługi, przedsiębiorstwa te szybko tracą rentowność, a w dłuższym okresie mogą również utracić płynność finansową i zbankrutować.

W aktywach bilansu można również poszukiwać ryzyka zmiany cen na rynkach towarowych. Dotyczy to zwłaszcza zapasów, zwłaszcza gdy prowadzona działalność gospodarcza jest materiałochłonna. Wycena zapasów materiałów zgodnie z, metodą L1FO powoduje, że wycena ich wielkości w warunkach dużej inflacji jest zaniżona. Wzrost cen surowców i materiałów nie zawsze da się przełożyć na wzrost cen produktów, stąd też rentowność prowadzonej działalności ulega wyraźnemu obniżeniu.

Jaka jest wielkość zadłużenia przedsiębiorstwa? Ze względu na niższy koszt kapitału obcego w porównaniu z kosztem kapitału własnego, przedsiębiorstwa w określonych sytuacjach preferują finansowanie z wykorzystaniem długu. Zadłużać się więc można, ale tylko do tego stopnia, aby nie spowodować upadłości firmy. Zbyt wysokie koszty obsługi zadłużenia przy malejącej zdolności do generowania przepływów pieniężnych mogą być powodem trudności finansowych firmy, nawet wówczas, gdy prowadzona działalność jest wysoko rentowna. Przy identyfikacji ryzyka finansowego istotny jest nie tylko udział kapitałów obcych w kapitale całkowitym, ale też struktura długu. Należy więc po-

^l<,s Ch.W. Smithson, C.W. Smith Jr., D.S. Wilford, Zarządzanie ryzykiem finansowym. Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2000, s. 159.

348