Analiza symptomów pogarszającej się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
- ilościowe,
-jakościowe,
- mieszane.
Duży obiektywizm uzyskanych wyników powoduje, że najchętniej stosowane są metody ilościowe. Obecnie można wśród nich wyróżnić dwie grupy:224
- metody proste,
- metody oparte na modelach ekonomctrycznych.
W pierwszej z tych grup ocena zdolności kredytowej i wypłacalności przedsiębiorstw, w najprostszym ujęciu, polega na ustaleniu i ocenie tradycyjnych wskaźników wynikających z analizy bilansu - analizy finansowej. Podstawą oceny są więc wskaźniki płynności, rentowności, sprawności działania czy też wspomagania finansowego, ustalone przy przyjęciu za podstawę danych historycznych zawartych w sprawozdawczości finansowej. Obliczone wskaźniki podlegają - zależnie od możliwości informacyjnych -wielokierunkowym porównaniom, np. z wartościami granicznymi, wielkościami lat ubiegłych lub wynikami innych przedsiębiorstw. Ocenę wskaźnikową dopełnia analiza wrażliwości, pozwalająca na określenie wielkości granicznych, przy których przedsiębiorstwo utrzymuje jeszcze płynność finansową i wiarygodność kredytową.
Przedstawiony sposób podejścia do oceny zdolności płatniczej ma charakter uniwersalny, niejednoznaczny, jest dość pracochłonny i nie stanowi wystarczającego instrumentu wykrywania symptomów zagrożenia upadłością. Stąd też banki lub inni wierzyciele, a także kierownictwo przedsiębiorstw oczekują modeli o dużej zdolności prognostycznej oraz małej pracochłonności i niskim koszcie badań dotyczących przewidywania zbliżającego się kryzysu finansowego firmy.
W teorii i praktyce przedsiębiorstw funkcjonujących w warunkach gospodarki tynkowej zostały wykształcone tzw. modele cmpiryczno-in-dukcyjne, bazujące na metodach matematyczno-statystycznych. W metodach tych przedmiotem oceny są wybrane wskaźniki mające dużą wartość diagnostyczną. Dobom poszczególnych wskaźników dokonuje się na podstawie badań empirycznych ex post dużej grupy przedsiębiorstw, obejmujących firmy posiadające płynność finansową bądź jednostki za-334 D.W. Olszewski, Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa, op.cit., s. 91.